“Ju tregoj takimin e Fatos Nanos me Millosheviçin më 1997 në Kretë"

Robert Goro, për BBC, Athinë. Për 18 vjet nuk besojmë se ka shqiptar që nuk e ka dëgjuar këtë “formulë”. Vdekja e Aristidh Kolës, sulmi me armë në shtëpi, ngajrjet e vitit 1997, a kishte gisht Greqia në këto ngjarje dhe takimi i kryeministrit Nano me Sllobodan Milosheviçin ishin tepër interesante në pikëvështrimin e Robert Goros. Gazetari që raportoi nga Athinë ka dhënë një intervistë të gjatë për emsionin Debati në Channel one të gazetarit Roland Qafoku.

A është e vërtetë që Aristidh Kolën e helmuan dhe nuk pati vdekje natyrale?

Jo. Unë e them me përgjegjesinë time maksimale. Nuk më rezulton që Aristidh Kola të ketë pësuar diçka që lidhet me teori konspiracioni. Nëse do të kishte një të tillë të paktën unë do ta dija. Të paktën mua Aristidhi do ma thoshte mua të parit nëse do e ndjente se do ti bënin diçka të tillë. Ai qendroi në spital për disa kohë. Madje u shtrua disa herë.

Unë e kam shoqëruar atë në spital në Athinë. Por gjendja e tij u përkeqësua. Sipas mjekëve ai kishte një lloj leuçemie. Më kujtohet që herën e fundit që bisedova e mora në telefon. Ai ishte në spital dhe i thashë se do vija ta takoja. Më tha që të mos i shkoja. “Jam keq Berti dhe nuk dua të më shikosh në këtë gjendje”.

Kështu u kishte thënë edhe të tjerëve. Nuk donte që njerëzit të kishin një imazh të keq të gjendjes së tij fizike. Pas disa ditësh ai ndërroi jetë. Ishte një njeri i madh. Por edhe një herë siç e thashë nuk më rezultojnë këto teoritë që e helmuan dhe e vranë. Unë e them me përgjegjësi që nuk ka ndodhur kjo gjë. Greqia ka patur arvanitas të shquar që kanë përkrahur jashtëzakonisht shqiptarët në Greqi dhe një nga këta ishte edhe Aristidh Kola.

A keni investiguar ju vetë për këtë vdekje?

Po unë kam investiguar sa kam patur mundësi dhe nuk më ka rezultuar diçka misterioze. Shqetësimi më i madh i Aristidh Kolës ka qenë që Shqipëria dhe Greqia të gjenin gjuhën e përbahskët. Sipas tij ne jemi dy popuj vëllezër.

Në shkurt të vitit 1997 familja juaj u sulmua nga një bandë. A mund të na e sillni pas 20 vjetësh atë moment?

Ishte 14 shkurt 1997, dita e San Valentinos. Unë nuk isha në shtëpi. Në banesë ishte vetëm bashkëshortja ime. Një djalë me kapuç në kokë paraqitet në derën e shtëpisë me një tufë me lule dhe kur bashkëshortja ime pa nga syri këtë skenë mendoi se atë tufë me lule ia kisha dërguar unë me rastin e ditës së së dashuruarëve. Gruaja hapi derën dhe madje i zgjati djalit të panjohur edhe një bakshish. Por ai shtyu derën me forcë dhe u fut brenda.

Pas tij hyri dhe një djalë tjetër po më maskë. Ushtruan dhunë ndaj gruas time duke bërtitur dhe më kërkuar mua. Kush është ai t’ia mbyllim gojën, kanë bërtitur ata. Pasi kanë kontrolluar dhe nuk më gjetën u larguan. Komshijtë bërtitën dhe nga ky reagim ata qëlluan më amë në ajër. Ishte një ngjarje shumë e rëndë për mua. Më kishin dhunuar bashkëshorten dhe më sollën një moment më të rëndin në jetën time. Mbërritja ime në shtëpi ishte një skenë e rëndë më vete.

Përse refuzuat të mbanin armë që do t’u jepte policia?

Po e vërtetë. Policia nisi hetimet po autorët nuk u gjetën. Shefi i policisë më sugjeroi të mbaja një armë por nuk pranova. Unë nuk kam marrëdhënie të mira me armët. Nuk i dua. Nuk kam pranuar të mbaja armë sepse nuk më është nevojitur dhe mendoj se arma të bën trim edhe kur nuk duhet. Dhe e refuzova dhe për faktin se realisht nuk e shikoja si rrezik. Por të donin ata të më hiqnin qafe ma bënin në rrugë jo të më vinin në shtëpi. Por shefi i policisë më tha se dy sulmuesi t ishin të armatosur dhe se armët i kishin të mbushura. Edhe aksidentalisht mund të ndodhte që ata mund ti kishin shkrehur. Por pas 20 vjetësh këtë ngjarje e quaj të mbyllur.

Mbushen 20 vjet nga ngjarjet e trazirave të marsit 1997. A ka patur gisht Greqia në ato ngjarje siç është thënë shpesh në Shqipëri?

Edhe këtë e them me përgjegjësi. Nuk më ka rezultuar implikim zyrtar grek për të inicuar ngjarjet e vitit 1997 në Shqipëri. Nuk më rezulton që qeveria greke, institucionet e shtetit grek të kenë patur ndikim, inicim apo çështje të këtij lloji në ngjarjet e vitit 1997 në Shqipëri. A ka patur qarqe të ndryshme të caktuara jo zyrtare? Kjo është një çështje komplet tjetër. Por qeveria greke jo.

Po kryetari i SHIK Bashkim Gazidede është shprehur në parlament se ekzistonte një plan konkret me emrin “Lotus” për marrjen e asaj që quhet Epiri i Veriut?

Po çfarë ishte plani Lotus dhe i kujt ishte? I qeverisë? Jo. Prandaj e thashë. Që qarqe të ndryshme mund të ketë patur. Por kjo nuk do të thotë që shteti grek ka patur një plan të tillë.

Çfarë ishin trazirat e vitit 1997 në Shqipëri?

Në konceptimin tim në vitin 1997 pati një revolte politike. Ajo fillimisht ishte spontane por më pas politika u përpoq ta shfrytëzone. Por më vjen në mendje imazhi i shkatërrimit total të gjithçkaje. Ishte sikur kishte rënë bomba atomike, jo vetëm në kuptimin metaforik, por edhe real.

Mes morisë së ngjarjeve si një gazetar që punuat 18 vjet në BBC në seksionin shqip keni ndjekur edhe takimin e famshëm dhe shumë të debatuar të kryeministrit Fatos Nano dhe presidentit të Jugosllavisë së asaj kohe Sllobodan Milosheviç. Si e përcillni sot pas 20 vjetësh atë takim?

Më 4 nëntor 1997 u zhvillua në Kretë një takim i liderëve të Ballkanit. Ishte një darkë e organizuar për tu zhvilluar në Kretë dhe unë kam ndjekur takimin si gazetar i BBC. Kam patur rastin ta takoja kryeministrin e Shqipërisë pas takimit dhe të zhvilloj një intervistë. Nga e gjithë ajo që quhet debat sot më vjen habi për një gjë: Unë kam qenë në kontakt dhe kam qenë i informuar se kryeministri Nano u ka thënë prerë autoriteteve që merreshin me organizmin e takimit se çështja e Kosovës do diskutohej patjetër në këtë takim. Më para ata kishinn thënë që Millosheviçi të takohej me Nanon por me një kusht që Kosova të mos ishte pjesë e bisedës.

Por Nano ia ktheu se nëse nuk zihet në gojë Kosova, atëherë përse duhetë të bëhej ky takim. Takimi u krye dhe mua më ka ardhur habi nga sulmet që i bënë Nanos në atë kohë. Shumë vetë edhe sot pyesin përse e takoi. Unë them bëri shumë mirë që e takoi. Unë jam tifoz i komunikimit. Ishte një sfidë dhe takimi duhej.

Sa zgjati takimi?

Ka zgjatur 45 minuta. Në mos gaboj ka mbaruar në orën 19.45 minuta dhe të gjithë në qendër në Tiranë dhe në Londër ishin nën tensionin e kohës sepse ishte edicioni informativ por ndërkohë takimi nuk kishte përfunduar.

Më ka bërë përshtypje një detaj nga ai takim. Si ka mundësi që kryeministri Fatos Nano në asnjë veshje në karrierën e tij nuk ka patur papijon, ndërsa në të vetmin takim apo dalje publike zgjodhi takimin me Millosheviçin që duhej të ishte veshur ashtu?

Nuk e kam vënë re këtë detaj. Në fotografinë që po më tregoni kështu qenka. Të them të vërtetën nuk e di përse ka qenë kështu.

(Kosova Sot)