Dieta anti-demencë

S humica prej nesh presin të jetojnë gjatë, por se ekziston një problem: Ekziston një numër rekord i atyre, që me moshën pësojnë çrregullime në tru dhe dështim kognitiv. Përderisa gjenet kanë rolin e tyre, ajo që konsumoni mund të ketë një ndikim shumë të madh. Kjo mund të shihet nëpër komunitetet e ndryshme, ku njerëzit jetojnë më gjasë dhe mbesin aktiv sikur të ishin me dekada më të rinj në moshë. Shembulli më i mirë është Japonia, që ndiqet nga afër nga vendet e Mesdheut si, Franca, Italia dhe Spanja. Disa nga rekomandimet që i dëgjoni më shpesh është të hani shumë perime me gjethe të gjelbër, fasule dhe të hiqni dorë prej sheqerit dhe ëmbëlsirave

KUR ORIZI I BARDHË ËSHTË MË I SHËNDETSHËM SE AI I VRUGËT! Ne kemi nevojë për karbohidratet, me kalimin e kohës njerëzit kanë evoluar me rritjen e aftësisë për të tretur niseshtenë dhe sheqernat. Ne futemi në telashe vetëm atëherë, kur ngarkohemi apo e teprojmë me llojin e gabuar të karbohidrateve, sidomos kur hamë shumë dhe shpejtë. Fakti primar është në ndarjen e karbohidrateve të mira prej atyre të dëmshme, derisa karbohidratet më të dëmshme janë të pasura me hekur. Faktor tjetër është koha, që merren midis konsumimit të karbohidrateve, kur e arrin majën e nivelit me glukozë në gjakrrjedhje. Disa karbohidrate (ëmbëlsirat, tortat) janë të shpejta, (kanë indeks të lartë glikemik ose "GI"), të tjerat si (patatet e ëmbla) janë të ngadalshme (dhe kanë "GI" të ulët). Karbohidratet e shpejta shkaktojnë probleme të shumta. Veprojnë si ngjitës në trup, duke u ngjitur për proteina të caktuara, faktor udhëheqës në plakjen, duke tkurrur indet në trup dhe tru. Elita nga vendet e Mesdheut, por edhe në Japoni, kënaqen me pastën dhe miellin e bardhë, dhe orizin e bardhë, jetojnë gjatë dhe nuk rrezikohen nga demenca.

PLANI I KARBOHIDRATEVE Rreth 45 deri 60 për qind e energjisë dietale duhet të vijë prej karbohidrateve të mira - në perimet me "GI" të ulët si pastë e bardhë, oriz të bardhë, si dhe në metodën që paraqet procesin e fermentimit, që ngadalë- son tretjen, me ushqimet si patatet e ëmbla, fasulet, lentet, bizelet. Përzgjidheni orizin shkaku i vlerave e jo shkaku i ngjyrës. Orizi i zier pak është më i mirë, sepse ofron lloje të niseshtes që tretet mirë, kështu që e ngadalëson procesin e tretjes dhe fermentohet nga bakteret në zorrën e madhe, duke kufizuar ngritjen e shpejtë të nivelit të sheqerit në gjak dhe duke ulur kolesterolin.

FUQIA E UTHULLËS Ushqimet e fermentuara, si uthulla apo salca e sojës janë të zakonshme në kuzhinat, ku jetohet më gjatë dhe pa komunitet, që vuajnë nga demenca. Ato e ngadalësojnë transitin e ushqimeve përmes traktit tretës dhe të konsumuara si zamër dhe në sasi të vogël, ushqejnë bakteret e mira në zorrë, duke promovuar efektin e shujtës së dytë, që e ngadalëson tretjen për shujtën që vijon e madje edhe për ditën vijuese. Madje edhe sasitë e vogla të uthullës dhe ushqimeve të fermentuara (të cilat fermentohen në zorrë) shkaktojnë ndryshime. Vetëm disa lugë uthull ngadalëson kërcimin e nivelit të sheqerit në gjak. Mbusheni pjatën me ushqime, që mund të fermentohen si perime me gjethe të gjelbër, lente, hudhër, qepë dhe bizele.

PLANI NJËDITOR Para kafjallit: Fillojeni ditën me një sasi të vogël të ushqimeve të fermentuara si, një tas me supë "miso" apo pak harengë turshi. Kafjalli: Kënaquni me një omëletë me perime, ose bollgur nga tërshëra (shtoni një lugë uthull). Pini çaj ose kafe, me qumësht. Dreka: Filloni me një 'zamër' të vogël si supë apo tranguj turshi, disa ullinj me një lugë vaj ose uthull. Pastaj merrni një tas supë të ngrohtë ose një sandviç, ose përzieni perimet në oriz apo pastë, që e keni zier paraprakisht dhe e keni ruajtur në frigorifer. Zamra: Një grusht arra. Darka: Filloni me një zamër të vogël, me ushqime që fermentohen, më pas kënaquni me shujtën prej peshkut, qull ose perime me proteinë dhe një gotë verë të kuqe. 

(Kosova Sot)