Si të mësojmë t’i përgjigjemi Covid-19 sa më shpejt?

Dr. Tom Frieden është ish-drejtor i Qendrave të SHBA’së për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve dhe ish-komisioneri i Departamentit të Shëndetit të qytetit të Nju Jorkut. Ai ka zgjedhur të ndajë me ne disa ide në lidhje me pandeminë e koronavirusit.

Kohë të ndryshme kërkojnë masa të ndryshme. Kur Covid-19 goditi Kinën, unë isha i shqetësuar, siç ishin shumë profesionistë të shëndetit publik, për atë që mund të ndodhte. Por pak prej nesh parashikuan ndikimin katastrofik që virusi pati në Wuhan, në Itali dhe së shpejti edhe në shumë vende të tjera.

Asnjëherë në jetën tonë nuk ka pasur një kërcënim të sëmundjes infektive si shkatërruese për shoqërinë. Asnjëherë nuk kemi parë një vend të pasur si Italia të përballet me nevojën për frymëmarrje. Dhe kurrë nuk kemi parë frikën se miliona punonjës të kujdesit shëndetësor janë të kërcënuar nga virusi.

Virusi është shumë më infektiv sesa virusi SARS, të cilit i ngjan shumë. Këtë javë, të dhënat e reja treguan se Covid-19 mund të jetojë në sipërfaqe të kontaminuara siç mundet virusi SARS, kështu që mund të përhapet nga butonat e ashensorit dhe sipërfaqet e ndotura në spitale apo gjetkë.

Nuk janë vetëm njerëzit e moshuar që sëmuren dhe mund të vdesin. Të rritur e të rinj, zhvillojnë pneumoni virale. Megjithëse raportet sugjeronin që 80% e njerëzve kishin vetëm sëmundje të butë, tani rreth gjysma e këtyre njerëzve, pavarësisht se nuk kanë nevojë për t’u shtruar në spital, kanë pneumoni mesatarisht të rëndë, rikuperimi i së cilës mund të zgjasë me javë ose edhe më gjatë.

Rastet do të vazhdojnë të rriten për javë me radhë pas ndalimeve të përhapjes. Punëtorët e kujdesit shëndetësor janë në rrezik. Mijëra u infektuan në Kinë dhe më shumë se 3,000 janë infektuar në Itali.

Ekonomia globale jo vetëm që është në rënie, por edhe zinxhirët e furnizimit për gjëra esenciale, përfshirë ilaçet, janë ndërprerë.

Sot ne njohim një fazë të tretë të përgjigjes: shtypjen e shpërthimeve episodike. Në këtë fazë të re, testimi i gjerë dhe sistemet klinike mund të identifikojnë menjëherë rastet dhe grupimet, të ndërhyjnë gjerësisht dhe të shtypin përhapjen përpara se të ndodhin dëmet në shoqëri.

Ekzistojnë disa përparësi thelbësore për zbatimin me sukses të fazës së tretë të kësaj strategjie.

1. Testimi i gjerë dhe gjurmimi i kontaktit

a. Objektet e kujdesit shëndetësor. Çdo pacient me ethe ose kollë dhe çdo pacient që kërkon ventilim mekanik ose me simptoma pneumonie.

b. Gjurmimi i kontaktit. Është e nevojshme të identifikohen njerëzit e ekspozuar, të cilët duhet të izolohen për 14 ditë pas ekspozimit.

c. Objektet e testimit të shpejtë, të sigurt, të përshtatshëm, të parashikuar nga Koreja e Jugut, zvogëlojnë barrën për institucionet e kujdesit shëndetësor, zvogëlojnë rrezikun e punonjësve të kujdesit shëndetësor dhe identifikojnë infeksionet.

d. Mbikëqyrja. Sistemet e mbikëqyrjes sindromale do të duhet të akordohen për të zbuluar grupimet e mundshme dhe sinjalet që duhet të hetohen menjëherë.

2. Përgatituni që kujdesi shëndetësor të rritet në mënyrë të sigurt

a. Rrisni qëndrueshmërinë e shëndetit personal.

b. Shkallëzoni masivisht tele-mjekësinë. Ne duhet të zvogëlojmë numrin e personave që frekuentojnë institucionet e kujdesit shëndetësor, ndërsa në të njëjtën kohë ruajnë dhe përmirësojnë shëndetin.

c. Rregullimi i dobësisë së zinxhirëve të furnizimit. Kjo është thelbësore për maska ëdhe pajisje të tjera mbrojtëse personale, ventilatorë dhe materiale laboratorike.

3. Mësoni intensivisht

a. Ne duhet të mësojmë se si t’i mbrojmë punëtorët e kujdesit shëndetësor nga infeksioni.

b. Ne duhet të dimë se kush është më në rrezik për përhapjen e infeksionit dhe në cilën fazë të sëmundjes, në mënyrë që të gjurmojmë kontaktin në mënyrë efektive.

c. Kush është më i rrezikuari për sëmundje të rëndë dhe vdekje?

ç. Çfarë funksionon për të zvogëluar infeksionin?

d. A ka teste të shpejta dhe sa të sakta janë testet e gjakut për infeksionin e koronavirusit?

dh. A është imuniteti mbrojtës? Edhe nëse antitrupat prodhohen me besueshmëri, kjo nuk do të thotë se pacientët e rikuperuar janë imunë nga një infeksion i ardhshëm.

Për këto pyetje, Qendrat e SHBA’së për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve dhe departamentet shtetërore dhe lokale të shëndetit, si dhe agjencitë e shëndetit publik në të gjithë botën, janë thelbësore.

Pandemia e Covid-19 do të ndryshojë botën tonë përgjithmonë. Derisa të kontrollohet, të gjithë do të kemi nevojë të ndryshojmë mënyrën se si të lajmë duart, si të kollitemi, si të përshëndesim të tjerët dhe sa afër t’u qëndrojmë.

Është koha për të kuptuar se ne jemi të gjithë në këtë së bashku. Jo vetëm të gjithë në Shtetet e Bashkuara, por të gjithë ne globalisht. Përhapja kudo në botë rrit rrezikun kudo. Ne kemi një armik të përbashkët dhe duke punuar së bashku me një strategji të përbashkët, mund të ndërtojmë një jetë normale të re që minimizon rrezikun, maksimizon bashkëpunimin dhe angazhohet për përparim të përbashkët.

(Kosova Sot Online)