Shërbimi i detyrueshëm ushtarak në rajon dhe Evropë: Ushtria kërkon njerëz, politikanët duan pikë

Të rinjtë në Beograd, Prishtinë dhe Berlin kanë pikëpamje të ndryshme për kthimin eventual të shërbimit të detyrueshëm ushtarak. Për të flitet gjithnjë e më shumë në vende evropiane. Sepse ushtritë profesionale nuk kanë staf të dobët.

“Konfliktet ndodhin në botë dhe vendi duhet të mbrohet nëse ndodh,” thotë një i ri në rrugët e Beogradit i pyetur nga DW nëse e mbështet rikthimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak. Ai e mbështet, thotë ai, sepse vendi duhet të jetë më i përgatitur.

Të tjerë i thanë kamerës së DW se burrat sot janë “shumë të feminizuar”, “të paaftë”, që ushtria t’i sjellë në rregull, si “pleqtë tanë”.

Një i ri thotë se i gjithë diskutimi është “morbid” pas dy vrasjeve masive majin e kaluar (në shkollën “Vladislav Ribnikar”).

“Nuk ka kaluar as një vit që nga ajo kohë dhe tashmë të rinjtë dhe fëmijët po përplasen me armë mbi kokë, gjë që nuk është në përputhje me arsyen e shëndoshë.

Ushtrive u mungojnë njerëzit

Shërbimi i detyrueshëm ushtarak ka qenë temë e debatit dhe e pikave politike në Serbi prej vitesh.

Mirëpo, në fillim të vitit u duk se u bë serioze, pasi Shtabi i Përgjithshëm i propozoi Komandantit të Përgjithshëm Aleksandër Vuçiqit që të rinjtë të kryenin sërish shërbimin ushtarak. Nuk dihet ende se çfarë lloji, sa borxhi, ende duhet të diskutohet.

“Duhet të na jepet një periudhë e caktuar kohore që qendrat tona të rekrutimit të punojnë me kapacitet të plotë”, tha së fundmi ministri i Mbrojtjes Millosh Vuçeviq. “Kanë kaluar 13 vjet nga pezullimi, në atë periudhë kemi 13 gjenerata që nuk janë as pjesë e njësive rezervë. Pyetja kryesore mbetet, a duam një ushtri më të fortë apo më të dobët”, shkruan Deutsche Welle.

Nga ana tjetër, ekspertët i përshëndetën njoftimet me komente të ndryshme – thjesht, thonë ata, ushtria profesionale po rrënohet. Ashtu si në shumë vende evropiane, ushtria nuk ka mjaftueshëm njerëz.

“Oficerët në mbarë Evropën thonë se të rinjtë janë gjithnjë e më pak të interesuar për ushtrinë, armët, luftën”, tha për DW analisti ushtarak Vlade Raduloviç.

“Edhe ata që aplikojnë në shërbimin profesional menduan, për shkak të filmave dhe lojërave, se do të jenë si Rambo. Dhe pastaj përballen me realitetin në kazermë, i cili është i ndryshëm nga marketingu. Zhgënjimi vjen shpejt në një pjesë të rinia dhe ata nuk e gjejnë veten në këtë”, shton ai.

Dhe në Serbi, thotë ai, ushtarët profesionistë, nënoficerët dhe oficerët përballen me pyetje banale – a kanë të drejtë për një fundjavë të lirë, për pushime, sa janë orari i punës dhe sa është paga, a mund të avancojnë nëse kanë nuk keni një “marrëdhënie”? Shpesh, e gjithë kjo i bënte të vendosnin të punonin në sektorin privat për para më të mira.

Trendi në rajon dhe Evropë

Edhe kryeministri kroat Andrej Plenkoviq ka paralajmëruar rikthimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak pas mbarimit të shkollës së mesme dhe debati në Kroaci është i ngjashëm m e atë në Serbi. Njoftime vijnë edhe nga “Vetëvendosje” e Albin Kurtit, i cili udhëheq në Kosovë.

“Do të ishte mirë që çdo i ri të jetë i gatshëm për çdo gjë, nëse vendi përballet me ndonjë lloj konflikti”, na thotë një i ri në Prishtinë. Një tjetër thotë: “Unë mendoj se do të ishte më e arsyeshme nëse të gjithë do të kishin një zgjedhje të lirë, dhe jo nëse ajo do të ishte e detyruar ose e imponuar”.

Siç ka shkruar tashmë DW, një sërë vendesh evropiane kanë rikthyer shërbimin e detyrueshëm ushtarak në dhjetë vitet e fundit. Ukraina dhe Lituania e bënë këtë pas aneksimit të Krimesë, Suedia që nga viti 2018, Letonia që nga ky vit.

Në Norvegji dhe Danimarkë, ushtria është e detyrueshme, por ka mjaft vullnetarë për të rimbushur forcat, kështu që askush nuk detyrohet të shkojë në fund. Edhe në Gjermani ka një diskutim të gjallë për kthimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak.

Një sondazh i fundit tregon se 52 për qind e gjermanëve mbështesin afatin e detyrueshëm, ndërsa 32 për qind janë kundër tij. Duhet pranuar se sa më të vjetër të jenë të anketuarit, aq më të zjarrtë janë ata në mbështetje të shërbimit ushtarak.

Të rinjtë në rrugët e Berlinit japin përgjigje të ndryshme në një sondazh të DW: “Mendoj se të gjithë duhet të bëhen ushtar që nga mosha 18-vjeçare, sepse aktualisht kemi shumë pak ushtarë këtu”, thotë një i ri.

Një tjetër thotë se është çmenduri që njerëzit i bashkohen ushtrisë vetëm për të vrarë më vonë njëri-tjetrin në luftërat e organizuara nga dikush nga komoditeti i zyrës së tyre. “Ndoshta duhet të rifusim duelet? Lërini ata (ata nga zyrat) të vrasin njëri-tjetrin dhe të tjerët të jetojnë të lirë,” thotë ai.

Vlade Raduloviq thotë se, përpos problemeve reale, arsyeja e bisedimeve të vazhdueshme për shërbimin ushtarak duhet kërkuar edhe në politikë. “Shpesh është një marketing i lirë, veçanërisht në rajonin e Ballkanit. Është mirë të përmendësh temat e armëve dhe ushtrisë sepse ndez emocionet e votuesve.”

E fortë me fjalë, por…

Sipas sondazheve të disponueshme, mbi dy të tretat e njerëzve në Serbi mbështesin shërbimin ushtarak. Edhe shumica e të rinjve e mbështesin këtë. Kështu, disa vite më parë qarkulloi një sondazh i agjencisë House of Wine, sipas të cilit 72.5 për qind e të rinjve (nga 17 deri në 30 vjeç) deklaruan për ushtrinë e detyrueshme.

Analisti ushtarak Raduloviq thotë se matrica mediatike në Serbi përsëritet: vazhdimisht po thuhet se edhe të rinjtë e mbështesin mandatin e detyrueshëm. “Por, pyesni ata konkretisht nëse do të shkonin? Ose, kur dikush është 27 vjeç, pyesni ata pse nuk kanë shërbyer tashmë vullnetarisht dhe munden?”.

Siç thotë ai, ekziston një frikë e vërtetë se disa të rinj mund të shmangin shërbimin e detyrueshëm ushtarak. Ose duke marrë një alibi nga mjeku, gjë që bëhej më parë, apo edhe duke emigruar nga vendi.

Prandaj, beson Raduloviq, duhet të jemi të kujdesshëm dhe gradualisht ta popullarizojmë ushtrinë, të inkurajojmë gjithnjë e më shumë të rinj që të shërbejnë vullnetarisht, para se të vendoset ndonjë detyrim.

Së fundi, historia e rikthimit të rekrutimit në rajon a ka erë konfliktesh të reja?

“Kur je në një rajon të paqëndrueshëm, dhe ke edhe një kontekst të paqëndrueshëm gjeopolitik, si dhe njoftime nga fqinjët që përmendin edhe shërbimin e detyrueshëm ushtarak… e gjithë kjo sugjeron se ka përgatitje për konflikte të mundshme”, thotë Raduloviq. Megjithatë, ai shton:

“Por ky nuk është çelësi. Çelësi është qëndrueshmëria afatgjatë e sistemit të mbrojtjes. Po sikur numri i njerëzve të vazhdojë të bjerë?”, përfundon ai.

(Kosova Sot Online)