Nuk ka demokraci pa paqe në Izrael

Me akuza të shumta korrupsioni të varur mbi kokën e tij, Netanjahu e cilësoi zgjedhjen si një referendum për aprovimin e tij publik

Kur të vijë koha, ne të gjithë duhet të jemi të përgatitur për ta kapur momentin. Kjo do të thotë që ata që ende dëshirojnë të shohin një shtet izraelit dhe një shtet palestinez që jetojnë krah për krah në paqe duhet të përpiqen të mbajnë gjallë flakën e shpresës - tani më shumë se kurrë

Duke siguruar një mandat të pestë (dhe të katërtin me radhë) si kryeministër i Izraelit, Binyamin Netanjahu është në rrugën e tij për të kapërcyer David Ben-Gurion, babanë themelues të shtetit, si udhëheqësi me shërbimin më të gjatë në vendin e tij. Megjithatë, Izraeli i Netanjahut vështirë se mund të njihej nga Ben-Gurion, i cili përpiqej të kombinonte karakterin hebre të vendit me demokracinë. Siç shkruajti L. P. Hartley në hapjen e “The Go-Between”: "E kaluara është një vend i huaj: ata i bëjnë gjërat ndryshe atje".

Ndërsa karakteri hebraik i Izraelit është forcuar, demokracia e saj është dobësuar dhe rizgjedhja e Netanjahut mund t’i bie ziles së saj të vdekjes. Ai ka sinjalizuar tashmë synimin e tij për të aneksuar tokat e Bregut Perëndimor ku ka vendbanime ilegale hebraike dhe disa nga aleatët e tij duan të shkojnë edhe më tej, duke e vënë tërë territorin nën kontrollin absolut të Izraelit. Sidoqoftë, perspektiva e zgjidhjes së dy shteteve po venitet nga pikëpamja, dhe realitetet demografike janë të tilla që Izraeli do të jetë në gjendje të ruajë identitetin e vet hebre vetëm duke sakrifikuar demokracinë e tij.

Sikur për ta dëshmuar këtë, në këto zgjedhje, partia Likud e Netanjahut instaloi kamera në qendrat e votimit në komunitetet arabe, duke ngritur akuza për kërcënime të votuesve. Do të ishte naive të mendosh se dredhitë e Netanyahut ishin mashtrime thjesht elektorale: ka shumë arsye për të besuar se ai nuk do të moderojë sjelljen në mandatin e tij të ardhshëm në detyrë.

Netanjahu nuk ka nxitje të brendshme për të ndryshuar kursin

Politikat gjithnjë e më të ashpra të Netanjahut janë simptomatike për atë që dijetarët e marrëdhënieve ndërkombëtare e quajnë një "dilemë sigurie", ku përpjekjet e një shteti për të maksimizuar sigurinë shpesh çojnë në një pasiguri të shtuar. Duke aneksuar një pjesë ose të gjithë tokat e Bregut Perëndimor, Izraeli do të rriste në mënyrë të panevojshme tensionet me palestinezët, si dhe me fqinjët e tij arabë dhe përfundimisht do të minonte qëndrimin e tij në rajon. Megjithatë, një diskurs ekspansionist është depërtuar thellë në shoqërinë e Izraelit, e cila e gjen veten të bllokuar në një spirale të ushqyer nga grupe të caktuara izraelite dhe palestineze me një interes për të përjetësuar konfliktin.

Me akuza të shumta korrupsioni të varur mbi kokën e tij, Netanjahu e cilësoi zgjedhjen si një referendum për aprovimin e tij publik.

Megjithëse mund të akuzohet së shpejti, ai do të lejohet të qëndrojë në detyrë. Ndërkohë, aleatët e tij të krahut të djathtë mund të miratojnë masa legjislative për t'i dhënë atij imunitet, me kusht që ai të vazhdojë me politikën e aneksimeve. Këtu shohim se si dy temat e prishjes demokratike të Izraelit - zgjerimi territorial dhe kontrollet zvogëluese të ekzekutivit - janë të ndërthurura ngushtë. Përfundimi është i qartë si dita: pa paqe me palestinezët, nuk mund të ketë demokraci në Izrael.

Duke pasur parasysh se Netanjahu nuk ka nxitje të brendshme për të ndryshuar kursin, mund të shpresojmë se presioni ndërkombëtar mund të sillet në qeverinë e tij. Por në një botë ku dominojnë gjithnjë e më shumë "forca të fuqishme" - domethënë burra të dobët që duhet të kompensojnë të metat e tyre me çdo kusht - Netanjahu mund të llogarisë në një kalim të lirë. Kjo është arsyeja pse ai ka dalë nga rruga e tij për të ngushëlluar deri te mbështetësit e jo liberalizmit, sikur kryeministri hungarez Viktor Orban, pavarësisht përqafimit të Orbán-it me qëndrimet antisemite.

Por asnjë aleat, i huaj apo i brendshëm, nuk vlen më shumë për Netanyahun sesa presidenti i SHBA-së Donald Trump. Duke zhvendosur tashmë ambasadën e Amerikës në Jeruzalem, Trump iu përkushtua tërësisht rizgjedhjes së Netanjahut.

Së pari, ai njohu sovranitetin izraelit mbi lartësitë e Golanit dhe më pas ai emërtoi Gardën Revolucionare Iraniane si një organizatë terroriste - një etiketë që SHBA-ja nuk ia kishte ndarë kurrë forcave të armatosura të një vendi tjetër. Netanjahu bëri një paraqitje në Shtëpinë e Bardhë - lidhja e tij e kuqe që përputhej me Trumpin - për të pranuar zyrtarisht dhuratën e parë, dhe ai nuk humbi kohë për të marrë kredi për këtë veprim të fundit.

Administrata Trump ka bërë përparime të dukshme në bashkimin e Izraelit

Vendimi i Trumpit mbi lartësitë e Golanit mund të bëhet një precedent veçanërisht i rrezikshëm. Izraeli e mori territorin nga Siria në Luftën Gjashtëditore të vitit 1967, pastaj e aneksoi zyrtarisht atë në vitin 1981, në të dyja rastet duke sfiduar rezolutat unanime nga Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara. Megjithëse SHBA-ja ka bllokuar dënimet e OKB-së për Izraelin në 44 raste, ajo nuk ka përdorur veton ndaj këtyre rezolutave, sepse legjitimimi i fitimit të territorit me forcë duhej të ishte një vijë e kuqe. Kjo nuk ndodh më për Shtetet e Bashkuara nën presidentin Trump, i cili i ka dhënë dritën jeshile jo vetëm Netanjahut, por të gjithë "forcave" që favorizojnë politikën e fuqisë së papërpunuar mbi të drejtën ndërkombëtare. Në këtë pikë, është e qartë se çfarëdo plani i paqes, me të cilin do të dalë dhëndri i Trump-it, Jared Kushner, do të jetë i vdekur menjëherë më pas.

Administrata Trump ka bërë përparime të dukshme në bashkimin e Izraelit dhe disa vendeve arabe - kryesisht Arabisë Saudite dhe Emirateve të Bashkuara Arabe - kundër Iranit, por i ka injoruar plotësisht palestinezët. Sigurisht, për "skifterët" anti-iranianë që tani janë duke e këshilluar Trumpin, çështja palestineze pa dyshim konsiderohet si një shqetësim i vogël. Ata e kanë braktisur konfliktin në prapavijë, ku ata duan që ai edhe të mbetet. Dekadat e acarimit dhe konfliktit të ndërsjellë kanë marrë haraçin e tyre ndaj izraelitëve dhe sidomos ndaj palestinezëve, si psikologjikisht, ashtu edhe ekonomikisht. Tani, edhe bashkësia ndërkombëtare e gjen veten gjithnjë e më të ndarë dhe të çorientuar. Duke pasur parasysh mungesën frustruese të përparimit, do të ishte e lehtë të dorëzoheshim në pesimizëm dhe apati - të mbyllej zgjidhja e dy shteteve në një sirtar dhe të hidhej çelësi i sirtarit.

Por, mëqe miku im i dashur Amos Oz tha me zjarr para se të vdiste, është e mundur që dikush që ka lindur tashmë në Izrael do të rritet për të kuptuar idenë e lidershipit të Presidentit Harry S. Truman: "aftësia për të bërë njerëzit të bëjnë atë që ata nuk duan dhe ta pëlqejnë këtë". Kur të vijë koha, ne të gjithë duhet të jemi të përgatitur për ta kapur momentin. Kjo do të thotë që ata që ende dëshirojnë të shohin një shtet izraelit dhe një shtet palestinez që jetojnë krah për krah në paqe duhet të përpiqen të mbajnë gjallë flakën e shpresës - tani më shumë se kurrë.

(Kosova Sot)