A po vjen dimri në BE?

Betejat për t’u fituar do të jenë në vendet ku janë në pushtet euroskeptikët

Politika evropiane nuk po lëviz nga rryma kryesore në skaj, aq shumë sa po spiralizohet në të gjitha drejtimet - nga e majta në të djathtë, anti-sistemi deri në pro-establishment, e kështu me radhë. Aq të paqarta janë opsionet elektorale në maj, saqë gjysma e të anketuarve thonë se nuk do të votojnë fare

Një narrativë popullore thotë se zgjedhjet e Parlamentit Evropian në maj do të jenë "Akti Tre" në dramën populiste që filloi në vitin 2016 me referendumin e Mbretërisë së Bashkuar për Brexit dhe zgjedhjen e Presidentit të SHBA-së Donald Trump. Na thuhet të presim një përballje të madhe midis forcave të shoqërive "të hapura" dhe "të mbyllura", nga të cilat është në rrezik ardhmëria e Bashkimit Evropian. E gjithë kjo tingëllon shumë bindëse. Gjithashtu ndodh të jetë krejtësisht e gabuar.

Zgjedhjet e Brexitit dhe Trumpit bënë që shumë analistë politikë të përfundojnë se votuesit evropianë gjithashtu do të braktisnin partitë kryesore për ‘fiset’ e reja të identitetit. Megjithatë, në Amerikë, ndarjet politike dhe rajonale janë aq të forta sa të ndikojnë në vendin ku punon, kush me kë martohet dhe si e sheh botën. Dhe në Britani të Madhe, ndarje të ngjashme kanë dalë prej kohësh në mes të veriut dhe jugut, të rinjve dhe të vjetërve, urbanëve dhe ruralëve, dhe të diplomuarve dhe jo-diplomuarve.

Politika evropiane është më elastike. Një sondazh i kohëve të fundit i Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë (ECFR) / YouGov me pothuajse 50,000 votues në 14 shtete anëtare të BE-së, sugjeron se modeli më i mirë për të kuptuar Evropën në vitin 2019 nuk janë Shtetet e Bashkuara ose Britania e Madhe, por Westeros, vendndodhja kryesore e serisë “Game of Thrones” që transmetohet në HBO. Shumë larg ndarjes në ‘fise’ të qëndrueshme, peizazhi politik evropian është një fushë beteje e paparashikueshme e aleancave që ndryshojnë vazhdimisht; Tipari i tij përcaktues është paqëndrueshmëria radikale.

Shumica e evropianëve nuk e shohin imigracionin si një shqetësim kryesor

Politika evropiane nuk po lëviz nga rryma kryesore në skaj, aq shumë sa po spiralizohet në të gjitha drejtimet - nga e majta në të djathtë, anti-sistemi deri në pro-establishment, e kështu me radhë. Aq të paqarta janë opsionet elektorale në maj, sa që gjysma e të anketuarve thonë se nuk do të votojnë fare. Ndërsa 15% prej tyre ende nuk kanë vendosur dhe në mesin e 35% që kanë ndërmend të votojnë, 70% janë votues të paqëndrueshëm (që votojnë për parti të ndryshme). Përafërsisht rreth 100 milionë vota janë në dispozicion për t’u marrë në maj.

Ndryshe nga zgjedhjet presidenciale të vitit 2016 dhe referendumit Brexit, kjo nuk do të jetë thjesht një votë për migracionin. Në përgjithësi, shumica e evropianëve nuk e shohin imigracionin si një shqetësim kryesor për vendin e tyre. Çështjet me rëndësi të barabartë ose më të madhe përfshijnë ekonominë dhe kërcënimet e nacionalizmit, radikalizmin islamik, ndryshimet klimatike dhe qëndrimin luftarak të Rusisë.

Ekspertët thjesht e kanë gabim që paraqesin zgjedhjet si një betejë midis globalistëve pro-evropianë dhe nacionalistëve euroskeptikë - megjithëse kjo e përshkruan raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale të Francës në vitin 2017, kur Emmanuel Macron mundi me lehtësi Marine Le Penin e të së djathtës ekstreme Fronti Nacional (tani i quajtur Tubimi Kombëtar). Sondazhi ECFR/ YouGov tregon se një shumicë e madhe e evropianëve nuk ndien asnjë nevojë për të zgjedhur midis identiteteve të tyre evropiane dhe përkatësive kombëtare. Në fakt, edhe partitë nacionaliste kanë kuptuar se këto identitete janë të lidhura së bashku, prandaj ata kanë ndalur avokimin për një dalje nga eurozona apo BE-ja.

Çështja e vërtetë në shumicën e mendjeve të evropianëve është marrëdhënia e tyre me "sistemin": gati tre të katërtat e qytetarëve të BE-së besojnë se sistemi politik është i prishur, qoftë në nivel kombëtar, në nivel të BE-së, ose të dyja. Se si votuesit individualë e trajtojnë këtë çështje, varet aftësia për të kuptuar se si do të votojnë ata. Sipas taksonomisë së “Game of Thrones”, këta votues mund të ndahen në katër grupe kryesore. Të parët janë Të zymtit (“Starks”), të cilët besojnë se sistemi ende funksionon dhe ky ndryshim domethënës ndodh përmes shprehjes politike dhe votimit.

Loja vetëm sa ka filluar

Ky grup përbën 24% të elektoratit të BE-së dhe ka bastionin e saj në veri (domethënë Gjermaninë, Danimarkën dhe Suedinë). Grupi i dytë përfshin Trumcakët ("The Sparrows"), të cilët mendojnë se politika është e thyer si në nivelin e BE-së, po ashtu edhe brenda shteteve anëtare.

Ndër grupet më radikale të këtij grupi janë lëvizjet e protestave si xhaketat e verdha, të cilët, ashtu si revolucionarët në Game of Thrones, duan të pastrojnë sistemin e korrupsionit dhe të fillojnë nga puna. Sparrows përbëjnë 38% të elektoratit, dhe janë veçanërisht të zakoneshëm në Francë, Greqi dhe Itali. Grupi i tretë janë Të panjollët ("Unsullied"), të cilët në Game of Thrones ndjekin Daenerys Targaryen, nënën e dragonjve, pasi u emancipua nga skllavëria. Në këtë grup përfshihen votuesit që refuzojnë nacionalizmin e ngushtë dhe kërkojnë qëllim te internacionalizmi dhe projektet transnacionale. Ata mendojnë se sistemet e tyre përkatëse kombëtare janë problemi dhe se zgjidhja qëndron në Bruksel. Të panjollët përbëjnë 24% të elektoratit, dhe janë të përfaqësuar mirë në Hungari, Rumani, Poloni dhe Spanjë.

Grupi final janë Të shëmtuarit ("Wildlings") që "jetojnë jashtë murit". Këta euroskeptikë nacionalistë mund të marrin shumë vëmendje në shtyp, por përbëjnë vetëm 14% të elektoratit. Ata priren të kenë një prani të fortë në Danimarkë, Austri dhe Itali. Zgjedhja themelore për të gjitha këto grupe nuk është në të vërtetë midis "Evropës së hapur" dhe "shteteve të mbyllura kombëtare". Përkundrazi, pyetja është nëse dhe në çfarë kontekst funksionon statusi i statusit. Nëse ka një ngjashmëri të madhe midis SHBA-ve, Mbretërisë së Bashkuar dhe BE-së, është se partitë politike tani përqendrohen më shumë në mobilizimin e bazës së tyre sesa në përpjekjet për ta zgjeruar atë duke bindur votuesit që të vijnë në anën e tyre.

Prandaj, në zgjedhjet e Parlamentit Evropian, shumë parti politike do të përqendrohen te 149 milionë njerëzit që nuk janë të sigurt nëse ata do të votojnë apo jo. Por kjo nuk do të jetë e mjaftueshme. Për të zhvendosur partitë populiste dhe nacionaliste, kandidatët kryesorë të Evropës do të duhet të sjellin disa nga ‘Sparrows’ dhe ‘Wildlings’ përsëri në sistem, dhe në anën e tyre. Dhe për ta bërë këtë, ata duhet të pozicionohen si agjentë të besueshëm të ndryshimit.

Në fund të ditës, këto gara do të fitohen ose do të humben në kushte shumë të lokalizuara; ajo që funksionon për kandidatët kryesorë në disa lokacione nuk do të funksionojë për ata që janë në lokacionet tjera. Betejat për t’u fituar do të jenë në vendet ku janë në pushtet euroskeptikët, si Hungaria dhe Italia, dhe në ato vende ku pro-evropianët kanë pësuar një reagim politik, si Franca. Loja vetëm sa ka filluar.

(Kosova Sot)