Eurozona e pathyeshme, e paqëndrueshme

Pa një BQE për të bërë punët e vështira gjatë krizës së ardhshme, do të ketë nevojë për një reformë reale

Nëse ju i konsideroni burimet më të mundshme të tensioneve në të ardhmen, eurozona nuk është më e fortë sot se sa që ishte para se të fitonte një union bankar gjysmë të pjekur dhe Mekanizmin Evropian të Stabilitetit

Eurozona i takon kategorisë së gjërave njëkohësisht të pathyeshme, por edhe të paqëndrueshme. Të dy këto kategori mund të rrinë në mënyrë të qetë krah për krah. Por, një recesion mund ta çojë konfliktin në hapje. Ende është shumë herët të thuhet nëse dobësia e vëzhguar në të dhënat ekonomike që nga gjysma e dytë e vitit të kaluar shënon fillimin e recesionit ose një uljeje në mes të ciklit. Unë nuk kam pikëpamje për këtë pikë. Por kur ndodh rënia, ashtu siç do të ndodhë, e paqëndrueshmja do ta godasë të pathyeshmen.

Dhe pastaj çfarë do të ndodhë? Ka një përgjigje dembele për këtë kontradiktë të dukshme. Kur do të përballen me krizën e ardhshme, liderët e BE-së do të bëjnë atë që kanë bërë gjithmonë në të kaluarën: ata do të reformojnë. Problemi me këtë teori është se ajo bazohet në një trill: reforma nuk ndodhi pas krizës së mëparshme të eurozonës.

Nëse ju konsideroni burimet më të mundshme të tensioneve në të ardhmen, eurozona nuk është më e fortë sot sesa që ishte para se të fitonte një union bankar gjysmë të pjekur dhe Mekanizmin Evropian të Stabilitetit.

BQE-ja mund të blejë obligacione qeveritare vetëm brenda mandatit të saj të politikës

Eurozona mbijetoi gjatë viteve të krizës midis viteve 2010 dhe 2015 vetëm në saje të dy vendimeve, të iniciuara nga Mario Draghi, president i Bankës Qendrore Evropiane. E para, në verën e vitit 2012, ishte premtimi i paqartë por i fuqishëm për të bërë "gjithçka që duhet" për të parandaluar shpërbërjen e monedhës së përbashkët evropiane. Kjo u pasua në mars të vitit 2015 me blerjet e obligacioneve sovrane të eurozonës. Por, vlen të kujtojmë se lehtësimi sasior nuk ishte një përgjigje e hapur ndaj krizës. Kjo ishte e mundur vetëm për shkak të rënies së eurozonës në dezinflacion në vitin 2014.

Pa të, Draghi ndryshe nuk do të kishte gjetur shumicën në këshillin e tij qeverisës për shkallën dhe gjatësinë e blerjeve të obligacioneve sovrane që përfundimisht arritën në stabilizimin e tregjeve të bonove të eurozonës. Ishte një rastësi e rastësishme. Ekzistojnë tri arsye për të besuar se BQE-ja nuk ka gjasa të veprojë si një kthesë në krizat e ardhshme në të njëjtën mënyrë. E para është se mandati i Draghit skadon në fund të tetorit; nuk ka shumë kandidatë zëvendësues në horizont me instinkte të ngjashme.

E dyta është se BQE-ja mund të blejë obligacione qeveritare vetëm brenda mandatit të saj të politikës. Edhe BQE-ja e Draghi-t nuk ka qenë kurrë një aktor diskrecionar. Dhe së treti, BQE-ja nuk ka vend për uljen e normave. Ajo flet shumë për ekonominë e eurozonës e cila arriti kulmin e ciklit të saj të biznesit me normën afatshkurtër të interesit në -0.4 për qind. Pa një BQE të aftë ose të gatshme për të bërë heqjen e rëndë në krizën e ardhshme, do të nevojiten reforma reale. Ata që ranë dakord kohët e fundit janë të llojit të gabuar.

Eurozona nuk ka nevojë për një strukturë të vogël buxhetore. Edhe nëse një buxhet i eurozonës do të rritet në 1 ose 2 për qind të produktit të brendshëm bruto - që është përtej asaj që mund të përfytyrohet nga disa qeveri - nuk do të ishte e mjaftueshme as që të krijonte një krizë të rëndë financiare apo ekonomike. Unë konkludova pak kohë më parë se një bashkim fiskal nuk është as i nevojshëm as i mjaftueshëm për të garantuar stabilitetin e ardhshëm të eurozonës. Ajo që kërkon në vend të kësaj është një bashkim i plotë i tregjeve të kapitalit dhe një aset i vetëm sovran, një euro-bono.

Mungesa e qëndrueshmërisë së Italisë

Benoit Cœure, anëtar i bordit ekzekutiv të BQE-së, bëri kohët e fundit një diskutim të organizuar nga FMN në Lisbonë, ku tha se një aset i sigurt do të ndihmonte edhe ambiciet gjeopolitike të BE-së. Por, aseti i sigurt është "ai që nuk duhet të përmendet" në diskutimet e politikave të eurozonës. Është një tabu politike në disa shtete anëtare, midis tyre në Gjermani.

Megjithatë, pa atë, nuk ka stabilitet dhe qëndrueshmëri në afat të gjatë. Asetet e tilla janë të nevojshme si instrumente kolaterale në tregjet financiare, si zëvendësime për obligacionet sovrane kombëtare në portofolet e bankave dhe si instrumente për të forcuar rolin ndërkombëtar të euros. Pa asete të sigurta, eurozona do të mbetet e prirë ndaj krizave.

Ndër aksidentet e parashikueshme, një krizë e borxhit sovran italian renditet e lartë në listë. Kombinimi i Italisë i rritjes së ulët të produktivitetit, deficiteve të larta fiskale dhe një stoku të madh dhe në rritje të borxhit sovran, është i paqëndrueshëm.

Qeveria e tanishme italiane mund të jetë në aspektin fiskal më ekstreme sesa paraardhësit e tij, por qeveritë e njëpasnjëshme italiane nuk arritën të gjejnë një përzierje të politikës së qëndrueshme gjatë një periudhe prej 20 vjetësh. Një zgjedhje tjetër nuk do ta rregullojë problemin.

Zgjidhja e dukshme për mungesën e qëndrueshmërisë së Italisë në eurozonë do të ishte një ristrukturim i borxhit. Por qeveritë e eurozonës, institucionet e saj, sistemet e saj bankare dhe sistemet e saj ligjore nuk janë të përgatitura. Më shumë ka të ngjarë, në vend të kësaj, që monedhat paralele, letrat me vlerë të pazakonta të borxhit, ose edhe kriptovalutat, do të ofrojnë mundësi për një dalje gri, jozyrtare.

Do të dalë se mund të jeni brenda dhe jashtë eurozonës në të njëjtën kohë. E pathyeshmja dhe e paqëndrueshmja do të gjejnë një mënyrë për të bashkëjetuar.

(Kosova Sot)