Nëse dikush është i detyruar të bëjë diçka nga të tjerët

Nëse dikush është i detyruar të bëjë diçka nga të tjerët
Nëse dikush është i detyruar të bëjë diçka nga të tjerët

Ali Hertica

  • 15 November 2019 - 18:48

 Do ishtë në interes të një demokracie që qytetarët të bisedojnë me njëri-tjetrin për çështje politike, sepse duke biseduar me njëri-tjetrin ata gjithashtu do të rishikojnë mendimin e tyr.

Në mënyrë që qytetarët të ndryshojnë mendimin e tyre, diskutimi duhet të plotësojë një numër të kritereve të rrepta. Nëse dikush është i detyruar të bëjë diçka nga të tjerët, mund të bëjë lëshime, por njeriu me të vërtetë nuk do të ndryshojë mendimin e tij. Forca nuk funksionon, bindja bën. Prandaj, diskutimi demokratik duhet të përmbushë tre kriteret e asaj që J calledrgen Habermas e quajti "situata ideale e bisedës". Së pari dhe më e rëndësishmja, diskutimi duhet të jetë gjithëpërfshirës: të gjithë ata që mbajnë pasojat e një vendimi duhet të përfshihen në marrjen e këtij vendimi.

Asnjë votim nuk duhet të përjashtohet nga debati dhe çdo mendim - sado i ndryshëm - të trajtohet me respekt. Së dyti, diskutimi duhet të jetë racional. Diskutimi midis qytetarëve duhet të bazohet në parime racionale dhe argumente të arsyeshme. Prandaj, diskutimi kërkon një përpjekje dhe angazhim të madh nga qytetarët për të artikuluar argumentet e tyre në një mënyrë bindëse dhe të menduar. Më në fund, diskutimi kërkon që pjesëmarrësit të jenë të hapur për procesin e bindjes.

Nëse ka argumentim të ndërsjellë dhe është e qartë se një argument është më i fortë, atëherë pjesëmarrësit duhet të tregojnë gatishmërinë për të rishikuar mendimin e tyre në dritën e këtij argumenti më të mirë. Dallimet e fuqisë midis individëve nuk luajnë një rol në diskutim. Zbatohet vetëm ajo që Habermas e quan "shtrëngim i detyrueshëm i argumentit më të mirë".

Nëse një diskutim për çështje politike i plotëson ato tre kritere, ai do të jetë në gjendje të ndryshojë mendimin e qytetarëve të përfshirë. Në një skenar ideal, pozicionet e qytetarëve madje rriten shumë fort drejt njëri-tjetrit. Duke biseduar me njëri-tjetrin dhe duke ofruar argumente, qytetarët përfundimisht do të identifikojnë argumentet më të mirë dhe gradualisht do të zvogëlojnë dallimet e tyre.

Ky ideal filozofik formon bazën e një letërsie të gjerë empirike që - siç do ta shohim më vonë - arrin të tregojë që qytetarët të afrohen më shumë me njëri-tjetrin përmes diskutimit dhe të rishikojnë fuqimisht mendimet e tyre në dritën e argumenteve më të mira.

Sidoqoftë, problemet teorike të lidhura me votat grumbulluese janë të pamjaftueshme për të shpjeguar tërheqjen e papritur të modelit diskutues. Klima sociale ishte gjithashtu përgjegjëse për këtë. Nga ana tjetër, kthesa e diskutueshme filloi në një periudhë shumë të trazuar, në të cilën shpesh flitej për një ndarje themelore midis qytetarit dhe politikës. Gjatë viteve 1980 dhe 1990, u bë gjithnjë e më e qartë se fytyra e politikës po ndryshonte. Personalizimi në rritje i elektoratit ndryshoi ekuilibrin politik midis qytetarit dhe politikës që ishte zhvilluar gjatë disa dekadave në një sistem të zbatueshëm.

Qytetarët nuk donin më të ishin subjektet pasive që ata ishin në kohën e shtyllës. Ata thjesht donin të shtypnin në mënyrë aktive axhendën politike dhe të përcaktonin gjithnjë e më shumë fatin e tyre politik. Ana tjetër e medaljes ishte se elektorati u bë shumë më pak i parashikueshëm: votuesi u bë më i paqëndrueshëm dhe hezitoi për më gjatë. Kjo nga ana tjetër bëri që partitë politike të panikojnë futbollin.

Reagimi i partive ishte që të shndërroheshin në organizata të mëdha që duhej të bindnin sa më shumë votues, dhe për këtë kishin nevojë për një udhëheqje të fortë dhe karizmatike. Edhe pse kjo i lejoi palëve të përgjigjen më shpejt ndaj problemeve, transformimi pati rezultatin e keq që po zhvillohej një lloj oligarkie: kryesia e partisë mori kontrollin e plotë.

Ajo bëri gjithçka për të tërhequr sa më shumë votues, por humbi kontaktin me atë votues në një masë në rritje. Drejtuesit e partisë filluan të mendojnë gjithnjë e më shumë për sa i përket fuqisë së tyre dhe më pak në interes të qytetarit. Ky evolucion krijoi një hendek themelor midis qytetarëve dhe politikës, me agjendat politike dhe publike nuk mbivendosen më.

Qytetari mendonte se politika ishte më shumë e shqetësuar për të përjetësuar pozicionin e saj të pushtetit sesa kërkimin e një konsensusi politik që do të zgjidhte problemet reale të njerëzve. Kjo, natyrisht, rrëzoi besimin te politikanët dhe besimin në legjitimitetin e politikës. Kjo prirje u përforcua nga rëndësia në rritje e mediave si një lidhje midis qytetarëve dhe politikës, dhe nga rritja e fortë e mediave sociale në vitet e fundit.

Kjo i vë politikanët "në kohë reale" në qendër të vëmendjes, me median si një megafon.  Zgjedhje që ata bëjnë dhe çdo lëshim që ata bëjnë menjëherë kapet dhe zmadhohet. Kjo i bën nervozë politikanët. Gjithashtu siguron që ata nuk guxojnë më të bëjnë kompromise nga frika e një dënimi elektoral. Drama zëvendëson arsyeshmërinë, dhe motivet elektorale vijnë në pjatë.

(Kosova Sot Online)