Politikanët shpesh vendosin sundimin e tyre përmes dhunës

Politikanët shpesh vendosin sundimin e tyre përmes dhunës
Politikanët shpesh vendosin sundimin e tyre përmes dhunës

Ali Hertica

  • 04 May 2020 - 14:19

Politika është një koncept i gjerë dhe përfshin çdo formë të veprimtarisë së pavarur udhëheqëse. Sidoqoftë, nënkuptojmë nga politika: udhëheqja ose ndikimi në udhëheqjen e një njësie politike (shteti). Nga sociologjia ne mund të përcaktojmë vetëm gjendjen moderne nga një mjet specifik që e karakterizon atë: aplikimi i dhunës fizike.

Dhuna nuk është mjeti i vetëm, por mjeti specifik që përdor shteti. Një shtet është bashkësia njerëzore që (brenda një zone të caktuar) pretendon (me sukses) monopolin e zbatimit të ligjshëm të dhunës fizike. Për ne, politika, pra, do të thotë: të përpiqesh për një pjesë të pushtetit ose shpërndarjen e pushtetit. Kur dikush bën politikë, ata përpiqen për pushtet. Ne mund të dallojmë 3 forma të bazave të legjitimitetit të sundimit: dominimi tradicional, dominimi karizmatik dhe sundimi juridik.

Dominimi tradicional buron nga autoriteti që ka qenë gjithmonë atje dhe gjithmonë kthehet. Dominimi karizmatik shkaktohet nga autoriteti i një personi të caktuar. Dominimi juridik është një produkt i zakonit për t'u bindur detyrave të përcaktuara me ligj (shpesh nga frika). Tipike e Perëndimit është udhëheqja politike, veçanërisht në formën e demagogut të lirë (demagogu -politikani që dëshiron të nxisë masat e popullit dhe t'i formësojë në vullnetin e tij). Fjala e folur është e rëndësishme për demagogun, siç janë fjalimet zgjedhore. Sidoqoftë, fjala e shkruar është edhe më e rëndësishme për demagogun. Publicisti politik dhe veçanërisht gazetari është përfaqësuesi më i rëndësishëm i fjalës së shkruar. Karriera gazetareske është pra një nga mënyrat më të rëndësishme për t'u bërë aktiv politik. Politikanët shpesh vendosin sundimin e tyre përmes dhunës.

Kjo gjithmonë kërkon mallra materiale të caktuara (ashtu si me një kompani tregtare). Në një rast të tillë, një sundimtar drejton administratën dhe ua lë zbatimin e tyre shërbyesve që nuk zotërojnë pasuri materiale (nëpunës civilë), por sigurohen nga sundimtari i tyre. Kjo është një politikë në të cilën sundimtari mbështetet në aksionet pa pronë që i nënshtrohen plotësisht sundimtari në terma materialë. Kjo ishte shumë e ndryshme me politikën e bazuar në shoqërinë shtetërore: atje sundimtari vendosi me bashkëpunimin e një "aristokracie" të pavarur. Ky shpronësim i mjeteve politike (dhe kështu i pushtetit politik) është një zhvillim shumë modern. Një gjeneratë e re u shfaq në këtë zhvillim: politikanë profesionistë (nëpunës civilë). Këta janë njerëz që nuk duan të jenë vetë pushtetarë, siç janë udhëheqësit karizmatikë, por hyjnë në shërbim të atyre që janë në pushtet. Shërbimi civil modern është i specializuar dhe përfunduar nga punëtorë intelektualë të trajnuar dhe të kualifikuar. Kjo garanton integritetin dhe siguron qëndrimin.

Pa qëndrim, ne jemi në rrezik të një korrupsioni të tmerrshëm. Aty ku politikani duhet të luftojë, zyrtari nuk duhet ta bëjë këtë. Nëpunësi civil nuk duhet të veprojë politikisht, por të qeverisë në mënyrë të paanshme. Zhvillimi kushtetues e bëri të domosdoshëm që të vendoset e gjithë politika nën udhëheqjen formale, uniforme.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online"