Filozofia sociale dhe politike në demokraci

Filozofia sociale dhe politike në demokraci
Filozofia sociale dhe politike në demokraci

Ali Hertica

  • 16 May 2020 - 10:04

Në analizimin e cilësisë demokratike, është mjaft e zakonshme t'i referohemi përgjegjësisë së qeverisë, domethënë aftësisë për të kënaqur qeverisjen duke ekzekutuar politikat që korrespondojnë me kërkesat e tyre. Ky dimension është i lidhur në mënyrë analitike me përgjegjshmërinë. Në të vërtetë, gjykimet mbi përgjegjësinë nënkuptojnë që ekziston një vetëdije për kërkesat aktuale, dhe se vlerësimi i përgjigjes së qeverisë ka të bëjë me atë se si veprimet e saj ose përputhen me ose ndryshojnë nga interesat e zgjedhësve të saj. Përgjegjësia, pra, duhet të trajtohet në lidhje me përgjegjshmërinë.

Ky dimension i cilësisë demokratike nuk është veçanërisht i vështirë për t'u përcaktuar. Ata gjithashtu tregojnë se si ky dimension manifestohet përmes katër komponentëve kryesorë në lidhje me  politikat në qendër të interesit public ,shërbimet që u garantohen individëve dhe grupeve të përfaqësuara nga qeveria . shpërndarjen e të mirave materiale te përbërësit e tyre përmes administratës publike dhe subjekteve të tjera; dhe së fundi  shtrirja e mallrave simbolikë që krijojnë, përforcojnë ose riprodhojnë një ndjenjë besnikërie dhe mbështetjeje ndaj qeverisë.

Megjithatë, studimi empirik i përgjigjes është më i komplikuar. Në fakt, ideja që madje qytetarët e arsimuar, të informuar dhe të angazhuar politikisht gjithmonë i njohin nevojat dhe dëshirat e tyre, është në rastin më të mirë një supozim, i cili është veçanërisht i ngushtë në situatat kur qytetarët thjesht mësojnë se si t'i plotësojnë nevojat e tyre. Masat empirike të kënaqësisë së qytetarëve, si rezultat i reagimit të perceptuar, mund të gjenden në sondazhet që janë kryer rregullisht për shumë vite, veçanërisht në Shtetet e Bashkuara dhe Evropën Perëndimore, por edhe në Amerikën Latine, Evropën Lindore dhe vendet e tjera . Disa studiues kanë marrë indirekt edhe një masë të dytë të përgjegjësisë duke vlerësuar distancën midis qeveritarëve dhe qeverive mbi politikat e caktuara, dhe jo vetëm në aspektin e ndarjeve të majta.

 

Ndoshta metoda më e efektshme për matjen e dimensionit të reagimit është të ekzaminohet legjitimiteti i qeverisë - domethënë, perceptimi i qytetarëve për reagim, sesa realiteti. Kjo na rikthen në procesin e konsolidimit demokratik, por nga një këndvështrim pak më ndryshe. Në fakt, një dinamikë e caktuar që hap derën për konsolidimin demokratik në shumë vende, të tilla si pranimi jokritik i institucioneve në vend, bindja e thjeshtë për mungesë të alternativave më të mira, ose kujtime negative të së kaluarës, nuk mund të jenë më relevante për matjen e legjitimitetit por janë të rëndësishme për të analizuar reagimin.

Këtu, elementi kryesor është mbështetja për institucionet demokratike, dhe besimi se këto institucione janë garantuesit e vetëm të vërtetë të lirisë dhe barazisë, dhe se kjo mirëkuptim arrin çdo nivel shoqëror, nga elita më e kufizuar në masat e përgjithshme. Përhapja e qëndrimeve të favorshme për institucionet ekzistuese demokratike dhe miratimi i aktiviteteve të tyre do të sugjeronte kënaqësi dhe, në mënyrë indirekte, që shoqëria civile percepton një nivel të caktuar të reagimit. Në vendet e shoqëruara me nivele të larta legjitimiteti, duhet të shihet gjithashtu një gamë e plotë e interesave dhe formave të pjesëmarrjes politike.

Analizat e këtij lloji, nuk hezitojnë të përdorin termin "demokraci e pakënaqur", dhe theksojnë rënien e "aftësisë së aktorëve politikë për të vepruar sipas interesave dhe dëshirave të qytetarëve" që në kjo analizë tregon një rënie të përgjigjes. Në tërësi, të tre autorët vëzhgojnë një rënie të besimit në institucionet publike,gjithashtu mungesën në rritje të besimit në qeveri, zbatimin e paktë të ligjit dhe, më shumë të lidhura me këtë perspektivë më tepër, mund të shihet lidhja midis sundimit të ligjit (ose mungesës së tij), përgjegjshmërisë së dobët dhe paaftësisë së qeverive për t'iu përgjigjur kërkesave të qytetarëve të tyre , për të cilët garancia e ligjit ka përparësi ndaj nevojave të tjera.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online"