Shteti dhe demokracia bazohet në unitetin

Zhvillimi i shtetit në një monarki kushtetuese është vepër e botës më të re, në të cilën ideja thelbësore ka fituar formën e saj të pafund. Historia e këtij thellimi të shpirtit të botës brenda vetes, ose çfarëdo që është e njëjtë, ky zhvillim i lirë, në të cilin ideja lëshon momentet e saj - dhe ato janë vetëm momentet si tërësitë dhe pikërisht me atë në unitetin ideal të botës. të kuptuarit, sikurse ekziston arsyeja e vërtetë, - historia e këtij formësimi të vërtetë të jetës morale është çështje e historisë së përgjithshme botërore.

Ndarja e vjetër e kushtetutave në monarki, aristokraci dhe demokraci bazohet në unitetin thelbësor ende të pandarë, i cili ende nuk ka arritur dallimin e tij të brendshëm (një organizatë e zhvilluar në vetvete) dhe kështu nuk ka arritur akoma në thellësi dhe arsyeshmëri konkrete. Për këtë pamje të botës së vjetër, pra, kjo ndarje është e vërteta dhe e sakta; sepse dallimi është në thelb një dallim i jashtëm në atë njësi akoma thelbësore, jo i zhvilluar plotësisht në vetvete deri në shpalosjen absolute dhe për kohën duket se është një dallim i numrit i atyre të cilëve kjo unitet thelbësor duhet të jetë imanente. Këto forma, të cilat në një mënyrë të tillë u përkasin entiteteve të ndryshme, janë reduktuar në momente në monarkinë kushtetuese; monarku është një; me qeverinë disa vijnë dhe me legjislaturën turma si e tillë.

As nuk është e përshtatshme që në kohët moderne kaq shumë është folur për elementin demokratik ose aristokratik në monarki; sepse dispozitat që nënkuptohen me këtë, saktësisht për aq sa gjejnë vendin e tyre në monarki, nuk përbëjnë më diçka demokratike dhe aristokratike.

Ekzistojnë përfaqësime të kushtetutave në të cilat vendoset vetëm abstrakti i një shteti në krye, i cili do të sundonte dhe komandonte, dhe në të cilin lihet i pavendosur dhe konsiderohet i parëndësishëm nëse një ose më shumë ose të gjithë janë në krye të këtij shteti. Kështu thotë Fichte në ligjin e tij natyror, Të gjitha këto forma, për sa kohë që ekziston një eforate (një kundërpeshë e shpikur prej tij kundër fuqisë supreme, e cila duhet të jetë atje), janë të ligjshme dhe mund të prodhojnë dhe mbajnë një të drejtë universale në shtet".

Një pikëpamje e tillë (siç është edhe shpikja e një eforati) buron nga sipërfaqshmëria e konceptit të shtetit të përmendur më parë. Sigurisht, në një gjendje shumë të thjeshtë të shoqërisë, këto ndryshime kanë pak ose aspak domethënie, siç bëri Moisiu në legjislacionin e tij, në rast se njerëzit duhet të kërkonin një mbret, asnjë modifikim të mëtejshëm të institucioneve, por thjesht i shtonin urdhrin mbretit që kalorësia e tij, gratë e tij dhe ari dhe argjendi i tij mund të mos jenë të shumtë. Mund të thuhet me të vërtetë në një kuptim që edhe për idenë këto tri forma (përfshirë monarkinë, përkatësisht në kuptimin e kufizuar në të cilën kjo formë vendoset pranë aristokratike dhe demokratike) janë të njëjtat, por në kuptimin e kundërt, sepse ato në tërësi nuk janë adekuate për idenë në zhvillimin e saj të arsyeshëm, dhe kjo ide në asnjë prej tyre nuk mund të arrijë të drejtën dhe realitetin e saj.

Prandaj është bërë një pyetje krejt e papunë se cila prej atyre formave do të ishte më e shkëlqyera; forma të tilla mund të ekzistojnë vetëm në kontekstin e historisë. Për pjesën tjetër, sidoqoftë, në këtë pjesë, si në shumë të tjerë, duhet të njihet pasqyrë e thellë e Montesquieu për përcaktimin e tij të famshëm të parimeve të këtyre formave të qeverisjes, por jo ta keqkuptojë këtë përcaktim në mënyrë që të njohë korrektësinë e tij. Siç dihet, ai tregoi virtytin si parimin e demokracisë; sepse me të vërtetë një kushtetutë e tillë mbështetet në mendje si e vetmja formë thelbësore në të cilën arsyeshmëria e vullnetit në dhe për veten e tij ekziston akoma në atë kushtetutë. Montesquieu shton, megjithatë, se Anglia në shekullin e shtatëmbëdhjetë tregoi si një spektakël të bukur se si përpjekjet për të vendosur një demokraci ishin impotente, pasi virtyti do të kishte munguar tek udhëheqësit.

Ai më tej deklaron se kur virtyti zhduket në republikë, ambicia e atyre që mendjet e të cilëve janë pranues ndaj tij dhe lakmia i kap të gjitha, dhe më pas shteti, si një pre e përgjithshme, ruan forcën e tij vetëm në fuqinë e disa. individëve dhe në bollëkun e të gjithëve. Në këtë drejtim duhet të theksohet se me një gjendje më të zhvilluar të shoqërisë dhe me zhvillimin dhe çlirimin e fuqive të veçantisë, virtyti i kryetarëve të shteteve bëhet i papërshtatshëm dhe një formë e ligjit të arsyeshëm përveç asaj të mendjes bëhet e papërshtatshme.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".