Subjektiviteti i lirisë është , njohja dhe vullneti që ruhet në parimin e shtetit

Subjektiviteti i lirisë është , njohja dhe vullneti që ruhet në parimin e shtetit
Subjektiviteti i lirisë është , njohja dhe vullneti që ruhet në parimin e shtetit

Ali Hertica

  • 03 September 2020 - 09:46

Kur shteti ndërrohet me shoqërinë civile, dhe përcaktimi i tij bëhet në sigurinë dhe mbrojtjen e pronës dhe lirinë personale, interesi i individëve si i tillë është qëllimi i fundit për të cilin ata janë të bashkuar, dhe kështu rrjedh nga kjo,se është çështje vullneti të jesh anëtar i shtetit. - Megjithatë, shteti ka një marrëdhënie shumë të ndryshme me individin; meqenëse shteti është një mendje objektive, vetë individi ka vetëm objektivitet, të vërtetën dhe moralin për aq sa është anëtar i tij.

Bashkimi si i tillë është vetë përmbajtja dhe qëllimi i vërtetë, dhe është fati i individëve të bëjnë një jetë universale. Kënaqësia, aktiviteti dhe mënyra e sjelljes së tyre e mëtejshme e veçantë është pika fillestare dhe rezultati i kësaj vlere të konsiderueshme dhe të vlefshme për të gjithë.

Në përgjithësi, arsyeshmëria, e parë në mënyrë abstrakte, konsiston në unitetin ndërpërthyes të universalitetit dhe veçorisë. Konkretisht, këtu konsiston në përmbajtje në unitetin e lirisë objektive, domethënë të vullnetit të përgjithshëm thelbësor, me lirinë subjektive pasi individi e njeh dhe dëshiron që ndjek qëllime të veçanta. Dhe prandaj konsiston këtu në formë në një veprim të përcaktuar nga mendimi, domethënë ligjet dhe parimet e përgjithshme. Kjo ide është vetë dhe për vete qenie e përjetshme dhe e domosdoshme e mendjes.

E cila, sidoqoftë, është ose ka qenë origjina historike e shtetit në përgjithësi, ose më saktë e secilit shtet të veçantë, të të drejtave dhe rregulloreve të tij, qoftë shteti fillimisht nga marrëdhëniet patriarkale, nga frika apo besimi, apo nga korporata, etj., origjinën, dhe se si ajo në të cilën bazohen të drejtat e tilla, është konceptuar në vetëdije si hyjnore, ose si e drejtë pozitive, ose si traktat, zakon, etj., dhe ka marrë forma fikse, asnjë prej tyre nuk ka të bëjë me idenë e vetë shtetit.

Nga pikëpamja e njohjes shkencore, për të cilën përmendet vetëm këtu, e gjithë kjo si pamja është një çështje historike; nga pikëpamja e autoritetit të një shteti real, themelet e tij, për sa kohë që ai autoritet kujdesen, nxirren nga format e ligjit në fuqi në atë shtet. Konsiderata filozofike ka të bëjë vetëm me brendësinë e gjithë kësaj, me konceptin e mendimit. Në kërkimin e këtij koncepti, Ruso ka pasur meritën e vendosjes së vullnetit si parim i shtetit.

Sepse ky është një parim i cili mendohet jo vetëm në formë (siç është, për shembull, shoqëria, ose autoriteti hyjnor), por edhe në përmbajtje, dhe që mendohet vetë. Sidoqoftë, Ruso e konceptoi vullnetin vetëm në formën e caktuar të një vullneti të vetëm (si më vonë edhe Fichte) dhe nuk e konsideronte vullnetin e përgjithshëm si racionalitet në vetvete të vullnetit, por vetëm si bashkësi e cila, nga ky vullnet i vetëm, si do të pasojë vetëdija. Kështu që bashkimi i individëve në shtet bëhet një traktat i bazuar në arbitraritetin e tyre, mendimin e tyre dhe u jepet sipas dëshirës, ëme pëlqim të qartë.

Nga kjo vijnë pasojat e mëtejshme thjesht intelektuale, duke shkatërruar hyjnoren ekzistuese dhe autoritetin dhe madhështinë e tij absolute. Pasi u rritën në pushtet, këto abstraksione nga njëra anë, për herë të parë që kur kemi njohuri për racën njerëzore, prodhuan spektaklin e madh të kushtetutës së një shteti të madh të vërtetë, me përmbysjen e gjithçkaje që ekzistonte dhe u dha, tani tërësisht nga fillimi. të dëshirojmë të fillojmë nga dhe nga mendimi dhe të dëshirojmë t'i japim asaj kushtetutë vetëm arsyen e supozuar si bazë.

Por nga ana tjetër, sepse ato janë vetëm abstraksione pa ide, ata e kanë bërë atë përpjekje ngjarjen më të tmerrshme dhe më të ashpër. Në kontrast me parimin e vullnetit të vetëm, koncepti themelor duhet të mbahet mend se vullneti objektiv është në vetvete racional në konceptimin e tij, pavarësisht nëse njihet nga individët dhe kërkohet nga preferencat e tyre apo jo. E kundërta, subjektiviteti i lirisë, njohja dhe vullneti, i cili është i vetmi që ruhet në parimin e përmendur, përfshin vetëm një moment, pra të njëanshëm të idesë së vullnetit të arsyeshëm, i cili është thjesht sepse është për vete.

E kundërta tjetër e idesë së konceptimit të shtetit si një gjë e arsyeshme për vete në njohjen është se njëra është paraqitja e pamjes, koincidenca e nevojës, nevoja për mbrojtje, forcë, pasuri, etj., jo si momente të zhvillimit historik, por si substancë e shtetit. Këtu gjithashtu beqaria e individëve përbën parimin e njohjes, por jo aq të idesë së kësaj singulariteti, por përkundrazi të veçantive empirike . 

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".