“Kur ushtria serbe kthehet në Kosov” – Muralet dhe mbishkrimet qëndrojnë, qeveria serbe bën sikur nuk e sheh festën e kriminelëve
As 10 muaj pasi Nisma e Rinisë për të Drejtat e Njeriut dorëzoi 308 raporte në shërbimet komunale në 10 qytete dhe komuna në Serbi me kërkesë për heqjen e muraleve dhe grafiteve që festojnë Ratko Mlladiqin, i dënuar për krime lufte, asnjë mural i vetëm nuk është hequr deri më sot. , shpjegon drejtoresha programore e Iniciativës Sofija Todoroviq.
Siç shton ai, kanë marrë përgjigje vetëm në dy raste – në të parin është pranuar aplikimi dhe në të dytin që murali të hiqet.
“Murali që është dashur të hiqet ndodhet në Beogradin e Ri. Kur shkuam në Novi Beograd disa javë pasi morëm emailin, pamë se ai ishte ende atje”, thotë Todoroviç.
“Hero Ratko, faleminderit nënës që të lindi”, “Kur të kthehet ushtria në Kosovë”, janë vetëm disa nga mbishkrimet që mund të gjenden në muralet në Beograd dhe në mbarë Serbinë.
Në datën 20 dhjetor do të nisë nënshkrimi i peticionit civil për heqjen e grafiteve dhe pikturave murale që nxisin urrejtje dhe intolerancë, si dhe dorëzimi i propozimeve për përmirësimin e situatës në shoqëri për heqjen e grafiteve dhe muraleve që nxisin urrejtje dhe intolerancë ndaj sipërfaqet publike, njoftuan organizatat e shoqërisë civile.
“Ka shumë ligje që rregullojnë këtë çështje në Serbi, të cilat, për fat të keq, nuk zbatohen në praktikë. Muralet kudo në botë kanë rolin e pasurimit të hapësirës së jetesës, zgjimit të përvojës estetike tek njerëzit. Tek ne, për fat të keq, kanë një qëllim politik dhe negativ. Nëse do të ndalohej keqpërdorimi i hapësirave publike me qëllim të propagandimit të urrejtjes dhe intolerancës, sigurisht që do të çonte në një përmirësim të situatës në shoqëri”, thotë Milan Filipoviq, drejtor kërkimor i Komitetit të Avokatëve për të Drejtat e Njeriut (YUCOM).
Muret e ndërtesave në hapësirat publike të qyteteve dhe qytezave në Serbi kanë qenë për një kohë të gjatë një platformë për grupet e ndryshme të djathta për të promovuar lirisht dhe pa u ndëshkuar gjuhën e urrejtjes, sipas organizatave-iniciatorë të kësaj nisme në një dokument me rekomandimet.
“Njerëzit që shesin vende jashtë tregut për të mbijetuar shpesh ishin në shënjestër, ndërsa njerëzit që shkaktojnë probleme shumë më serioze komunale mbetën jashtë fushëveprimit të atyre rregulloreve. Nuk është asgjë e re, thjesht po e shohim tani me shembullin e muralit”, thotë Filipoviq.
Filipoviq shton se YUCOM dhe organizata të tjera presin një reagim shumë të mirë nga qytetarët duke pasur parasysh problemet e shumta aktuale, të cilat, thotë ai, jo vetëm që po i shqetësojnë ata por edhe një numër të madh të qytetarëve.
Megjithatë, në nëntor 2021, pati disa incidente pikërisht për shkak të përpjekjes për të hequr muralin e Ratko Mlladiqit në rrugën NJegošova në Beograd, por edhe të Dragoljub Mihailoviq, komandantit të lëvizjes Ravnogorsk në Jugosllavi. U arrestuan aktivistë për të drejtat e njeriut – mes tyre Aida Coroviq dhe Jelena Jacimoviq.
Dhe gjatë këtij viti, muralja e Vladimir Putin pranë gjimnazit të tretë të Beogradit u pikturua dhe u shkatërrua disa herë.
“Kam marrë konfirmimin e padisë ndaj meje nga Gjykata e Apelit. Tani jam i dënuar ligjërisht se kam vepruar në përputhje me ligjet e këtij shteti. Shteti do të përpiqet me të gjitha forcat që të relativizojë periudhën e viteve nëntëdhjetë dhe krimet e luftës që janë bërë. Policia bashkiake as nuk pyet për murale që përhapin urrejtje, e dini kush e bën. Të gjitha rrugët të çojnë në një klikë të vogël njerëzish që vendosin gjithçka. Dita e tretë dhe e katërt e majit e pafat tregojnë ndikimin që grafiti i tillë ka në shoqëri, mbi të gjitha te të rinjtë”, thotë aktivistja Aida Corovic.
Coroviq shpjegon se, pasi ajo dhe Jelena Jashimovic u ndaluan për gjuajtjen e vezëve në muralin e Ratko Mlladiqit, partitë opozitare nuk reaguan, vetëm individë nga sektori civil u shprehën dhe organizatat ndërkombëtare “e treguan fytyrën e tyre të vërtetë” duke mos reaguar. /Danas
(Kosova Sot Online)
