Ukraina përdor dronët me inteligjencë artificiale për të sulmuar caqet ruse
Një mbrëmje të kohëve të fundit, tre dronë ukrainas iu afruan një pozicioni rus gjatë natës dhe vendosën në mënyrë të pavarur momentin për të sulmuar, transmeton gazeta "Kosova Sot Online".
Ky incident nuk ishte një rast i izoluar, por një shembull i një strategjie të re në të cilën Ukraina përdor inteligjencën artificiale për të mundësuar që dronët të koordinohen me njëri-tjetrin, duke prezantuar kështu një teknologji të re në luftë, shkruan The Wall Street Journal.
Ekspertët ushtarakë bien dakord se e ashtuquajtura teknologji e tufës përfaqëson fazën tjetër në luftën me dronë. Potenciali i saj qëndron në mundësinë e përdorimit të njëkohshëm të dhjetëra ose qindra dhe madje mijëra dronëve, të cilët mund të mbingarkojnë mbrojtjen e çdo objektivi, nga një qytet në një objektiv të vetëm ushtarak.
Ukraina ka kryer sulme të tipit “surfing” në fushën e betejës për gati një vit, sipas një oficeri të lartë ukrainas dhe kompanisë që qëndron pas këtij softueri. Analistët thonë se sulmet e panjohura më parë janë përdorimi i parë rutinor i njohur i teknologjisë “surfing” në luftime, duke konfirmuar lidershipin e Ukrainës në zhvillimin e luftës me dronë.
Kombinimi i inteligjencës artificiale dhe dronëve
Teknologjia Swarm bashkon dy forca në rritje në luftën moderne: inteligjencën artificiale (IA) dhe dronët. Kompanitë dhe ushtritë në të gjithë botën po garojnë për të zhvilluar softuer që përdor IA-në për të lidhur dhe kontrolluar dronët, duke u lejuar atyre të komunikojnë me njëri-tjetrin dhe të koordinohen pas lëshimit.
Megjithatë, përdorimi i inteligjencës artificiale në fushën e betejës ngre gjithashtu pyetje serioze etike, kryesisht frikën se makineritë mund të vendosin në mënyrë të pavarur fatin e ushtarëve dhe civilëve, transmeton në shqip
Aplikimi ukrainas në praktikë
Dronët e përdorur në sulmin e fundit ukrainas ishin të pajisur me teknologji të zhvilluar nga kompania vendase Swarmer. Softueri i saj u lejon dronëve të vendosin vetë se cili do të sulmojë i pari dhe të përshtaten me situatën, për shembull nëse njërit prej tyre i mbaron bateria, shpjegoi drejtori ekzekutiv Serhii Kupriienko.
“Ju vendosni objektivin dhe dronët bëjnë pjesën tjetër. Ata punojnë së bashku, ata përshtaten”, tha Kupriienko. Teknologjia Swarmer e kompanisë u përdor për herë të parë rreth një vit më parë për të vendosur mina dhe që atëherë është aplikuar në sulme ndaj ushtarëve, pajisjeve dhe infrastrukturës ruse.
Një oficer ukrainas konfirmoi se njësia e tij e ka përdorur këtë teknologji më shumë se njëqind herë dhe se njësi të tjera kanë dronë me të njëjtin softuer. Edhe pse ata përdorin më shpesh tre dronë në të njëjtën kohë, janë regjistruar edhe sulme me tetë avionë, ndërsa Kupriienko deklaroi se softueri është testuar me një grup prej deri në 25 dronësh.
SHBA-ja, Kina, Franca, Rusia dhe Koreja e Jugut janë vetëm disa nga vendet që po zhvillojnë teknologji të ngjashme, por analistët theksojnë se zbatimi i saj i rregullt në luftime nuk ka qenë i njohur deri më tani. Mbajtja e komunikimit të qëndrueshëm midis dronëve mbetet një sfidë e madhe, thotë Zak Kallenborn, një ekspert në King’s College London.
Oficeri ukrainas pranoi se teknologjia e Swarmer fillimisht kishte probleme, siç ishte mbingarkesa e rrjetit për shkak të shkëmbimit të tepërt të të dhënave. Një problem shtesë është çmimi, sepse kjo teknologji i bën dronët më të shtrenjtë, gjë që është një disavantazh për Ukrainën, e cila i përdor ata në numër të madh.
Çështja e kontrollit njerëzor
Përdorimi në rritje i inteligjencës artificiale në luftë, megjithëse kryesisht për analizën e të dhënave dhe navigimin, po nxit debate etike. Kombet e Bashkuara kanë bërë thirrje për rregullimin e armëve vdekjeprurëse autonome, dhe SHBA-të dhe aleatët e tyre këmbëngulin në një prani njerëzore në “zinxhirin e vendimeve”.
Swarmer thotë se në sistemin e tyre, vendimi përfundimtar për një sulm merret gjithmonë nga një njeri. “Njerëzit kanë folur për potencialin e dronëve për të ndryshuar luftën për dekada të tëra. Por deri më tani, ato kanë qenë më shumë profeci sesa realitet”, përfundoi Kallenborn.
(Kosova Sot Online)
