Sundimi i Ligjit dhe demokracia në politikat Kosovare

Nga Mr.Ali Hertica

Revolucionet demokratike,ndryshim radikal politik, që rezultoi në futjen e një kushtetute demokratike Për të ruajtur privilegjet. Privilegjet: Të drejtat që kontët dhe dukët i kishin dhënë fisnikërisë së ulët dhe qyteteve dhe provincave; ata kishin ligjet dhe administratën e tyre. Centralizimi: Një zhvillim në të cilin një zonë qeveriset gjithnjë e më shumë nga një pikë e vetme revolta ndër të tjera, ishte e drejtuar kundër centralizimit ata mbështetën demokracinë (qeverisjen nga populli).

Revolucioni Demokratik

Iluminizmi,besimi se duhet të ndërtohet një shoqëri e bazuar në arsye, me liri, tolerancë dhe të drejta të barabarta për të gjithë njerëzit.Kushtetuta e parë e kosovës e themeloi kuvendi si një shtet kushtetues (një shtet i lidhur nga ligjet e shkruara, në të cilin çdo qytetar mund të mbështetet në ligje). Demokracia nuk zgjati shumë.

Liberalizmi një lëvizje socio-politike që i jep përparësi lirive dhe të drejtave të individit. Liberalizmi përpiqet për liri ekonomike dhe liri të fjalës, si dhe një sistem parlamentar. Kushtetuta duhej të deklaronte se të gjithë ishin të barabartë.Gjysma e parë e shekullit të 19-të pa ngritjen e liberalizmit, nacionalizmit dhe socializmit. Gjysma e dytë e shekullit të 19-të pa ngritjen e konfesionalizmit dhe socializmit. Qytetarët: Një person me të drejtat politike të një qytetari në një shtet, siç është e drejta për të zgjedhur një përfaqësues në parlament ose për t'u zgjedhur që qytetarët të kishin një fjalë.Qytetarëve iu dhanë të drejta themelore (të drejta themelore për të gjithë qytetarët, të sanksionuara në kushtetutë): liria e fesë, e fjalës, e shtypit, e shoqatave dhe e mbledhjes.

Epoka Liberale

Sistemi parlamentar: Një sistem politik në të cilin parlamenti mban pushtetin më të lartë (legjislativ). Qeveria mund të qeverisë vetëm me pëlqimin e parlamentit. kosova ka një sistem parlamentar që nga viti 2008 sistemi i distriktit: Një sistem zgjedhor në të cilin vendi është i ndarë në distrikte që zgjedhin kandidatin/ët e tyre. Një nga shpjegimet mbizotëruese është kultura e famshme polder, në të cilën zgjidhjet pragmatike, të bazuara në konsensus, konsiderohen më të vlefshme sesa diskutimet parimore dhe ligjore.

Një shpjegim ligjor për vëmendjen e kufizuar që i kushtohet Kushtetutës qëndron në faktin se në Holandë, gjykatave nuk u lejohet të shqyrtojnë ligjet "e zakonshme" në kundërshtim me Kushtetutën. Prandaj, Kushtetuta rrallë luan një rol në procesin legjislativ. Për më tepër, procesi i rishikimit kushtetues është shumë kompleks. Rreziku i kësaj është që Kushtetuta të bëhet e vjetëruar sepse zhvillimet shoqërore nuk përfshihen. Është domethënëse, për shembull, që Bashkimi Evropian, një pjesë themelore e sistemit tonë, nuk përmendet asnjë herë. Në krahasim, Kushtetuta belge e përmend atë nëntë herë.Është gjithashtu e habitshme që teksti i Kushtetutës nuk është pikërisht i mbushur me simbolikë. Ata që presin një preambulë frymëzuese ose referenca bindëse për historinë ose vlerat tona do të zhgënjehen dhe do të hasin vetëm një tekst teknik dhe të ngjashëm me atë të biznesit. "Mos fol, thjesht bëje" dukej të ishte motoja e autorëve.Shtetet e Bashkuara, Gjermania dhe Afrika e Jugut janë shembuj të njohur të vendeve ku Kushtetuta përjetohet vërtet,përkatësisht, si një dokument themelues i shenjtë, si mbrojtje kundër tendencave antidemokratike dhe si një mjet për transformimin nga aparteidi në demokraci.

Kultura kushtetuese Kosovare është e pazakontë nga mungesa e saj.

Kjo nuk ka të bëjë me idolizimin e një cope letre. Ka të bëjë me demokracinë. Në fund të fundit, thelbi i të menduarit kushtetues qëndron në respektimin e të drejtave të pakicave në procesin demokratik. Kushtetuta nuk mund ta fitojë atë respekt, por në kohë më të trazuara shoqërisht, ajo mund të sigurojë që demokracia të mos degjenerojë thjesht në mendim të njëanshëm të shumicës. Ky mendim është shfaqur gjithnjë e më shumë në politikën Kosovare vitet e fundit. Partitë politike nuk duhet të bëhen grupe interesi të financuara nga numri i votave.Për më tepër, roli i kufizuar i Kushtetutës do të thotë që Kosova humbet mundësinë për ta ngritur debatin publik në një nivel më të lartë abstraksioni. Çfarë do të thotë një normë e veçantë kushtetuese dhe çfarë duhet të thotë? Kjo nuk është interesante vetëm për juristët, por mund të ndihmojë edhe në zgjidhjen e diskutimeve. Merrni çështjen e mbikëqyrjes me kamera dhe privatësisë, në të cilën avokatët e sigurisë dhe privatësisë janë diametralisht të kundërt, pa arritur ndonjë përparim apo konsensus. Një diskutim kushtetues mbi këtë temë mund ta zhvendosë fokusin e debatit nga një kornizë pro/kundër në pyetje të tjera: fuqia për të përdorur mbikëqyrjen me kamera, në çfarë kushtesh mund të përdoret, çfarë ndodh me të dhënat e mbledhura, etj. Me këtë model polder, Kosova fitoi admirim në mbarë botën. Konfliktet midis partive brenda polderit u akomoduan lehtësisht. Kosova, një komb udhërrëfyes! Megjithatë, kushdo që e vendosi veten jashtë polderit (dhe për rrjedhojë jashtë konsensusit) u izolua menjëherë dhe në mënyrë të pakthyeshme, debati për integrimin është shembulli më i njohur i kësaj.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".