Lexoni edhe:
Adelina Ismaili shkëlqen me interpretimin e këngës 'Ederlezi'
Egjiptianët e lashtë mund të jenë përpjekur ta kurojnë kancerin
Prerjet e holla në një kafkë që vjen nga Egjipti i Lashtë hedhin dritë mbi atë që mund të jetë përpjekja më e hershme e njohur për të kuruar kancerin.
Dy kafka që datojnë nga Egjipti i Lashtë dhe të ruajtura në Universitetin e Kembrixhit mund të mbajnë shenjat më të hershme të njohura të kurimit të kancerit.
Prerjet e holla në një nga mbetjet që datojnë rreth 4,000 vjet mund të jenë ose shenja të një operacioni për të hequr kancerin ose një "eksplorim mjekësor pas vdekjes", sipas një studimi të ri të botuar në revistën shkencore Frontiers in Medicine, sipas BBC.
Kafka mendohet se i përkiste një burri 30 deri në 35 vjeç që jetonte midis viteve 2686 dhe 2345 pes, afërsisht në të njëjtën kohë kur u ndërtua Piramida e Madhe e Gizës.
Mbetjet e dyta datojnë midis viteve 664 dhe 343 pes dhe i përkisnin një gruaje mbi 50 vjeç, e cila i mbijetoi një frakture të kafkës dhe pësoi një tumor. Shkencëtarët e përfshinë kafkën në studimin e tyre pasi ajo dëshmonte për nivelin e kujdesit që egjiptianët ishin në gjendje të ofronin për të plagosurit ose të sëmurët.
Ekipi zbuloi shenjat e prera dhe analizoi kafkën e dytë duke përdorur mikroskopin 3D me rezolucion të lartë.
Kafka mendohet se i përkiste një njeriu që jetonte në të njëjtën kohë kur u ndërtua Piramida e Madhe e Gizës.
"Përballja e dy menaxhimeve të mundshme të përfaqësuara nga dy lloje të ndryshme lezionesh përfaqëson (...) një moment historik në historinë e mjekësisë," shkruan autorët Tatiana Tondini, Albert Isidro dhe Edgard Camarós.
Egjipti i lashtë ka një nga "bazat më të avancuara të njohurive mjekësore" në Antikitet, me mbetje njerëzore të ruajtura mirë dhe papirus që ofrojnë një vështrim në praktikat e kujdesit shëndetësor të kohës.
Dëshmi për proteza, mbushje dentare dhe fraktura të shëruara janë gjetur më parë nga shkencëtarët.
Studiuesit besojnë gjithashtu se mjekësia e lashtë egjiptiane ishte "mjaft e avancuar për të përshkruar, klasifikuar dhe trajtuar me sukses sëmundje specifike dhe lëndime traumatike, duke përfshirë traumën e kockave".
Kanceri është gjetur më parë në mbetjet njerëzore, me rastin më të vjetër që daton 1.7 milionë vjet më parë, por kjo analizë hedh një dritë të re mbi gjendjen.
Sipas autorëve, këto gjetje përforcojnë idenë se "kanceri ishte shumë më i përhapur sesa supozohej më parë".
Megjithatë, kërkimi i tyre kërkon kujdes pasi theksojnë se puna e tyre mbështetet në "mbetje skeletore jo të plota", përfshin vetëm dy individë dhe nuk përdor analiza molekulare.
(Kosova Sot Online)
