Evropa përpiqet që të flasë me zë unik

BE-ja duhet ta arrijë një qëndrim të përbashkët karshi fuqive kryesore në botë

Në të gjithë Evropën, qeveritë, partitë politike dhe shoqëritë, janë të ndara për të ardhmen e BE-së në mënyra që lejojnë fuqitë e mëdha të shfrytëzojnë dallimet. BE-ja identifikon saktësisht autonominë strategjike si qëllim, por përçarja e saj e brendshme është pengesa më e madhe për ta arritur atë

Brexit është si një çamçakëz në flokët e liderëve evropianë. Të mërkurën ata do të takohen në Bruksel për një tjetër përpjekje për të udhëzuar largimin e rregullt të Mbretërisë së Bashkuar nga BE-ja. Por shumë liderë nuk mund të fshehin zhgënjimin e tyre që Brexit po konsumon vëmendjen e tyre në një kohë kur BE-ja rrallë herë, nëse ndonjëherë ballafaqohet me sfida të tmerrshme të politikës së jashtme botërore.

Kur Emmanuel Macron priti Xi Jinpingun në Paris muajin e kaluar, presidenti francez shpërtheu terrenin e ri diplomatik duke ftuar kancelaren Angela Merkel, shefin e Komisionit Evropian dhe Jean-Claude Juncker, për t'u bashkuar me bisedimet me presidentin e Kinës. Në rast se dikush humbi pikën e gjestit të zotit Macron, Elizea dha një deklaratë të dobishme: "Po shfaqet fytyra e një Evrope që flet me një zë në skenën ndërkombëtare".

Shfaqja, por jo ende. Vetëm disa ditë më parë, Italia kishte thyer radhët me partnerët e saj të BE-së, duke u bërë vendi i parë G7 që nënshkroi një memorandum mirëkuptimi për të marrë pjesë në iniciativën e Kinës për Rripin dhe Rrugën.

Reagimi energjik

Vendimi është i diskutueshëm edhe brenda Qeverisë italiane. Liga e ekstremit të djathtë është skeptike, ndërsa partneri i tij i koalicionit, Lëvizja anti-establishment Pesë Yje, mbështet këtë veprim. Por për Italinë, e zhytur në stagnimin ekonomik që nga fillimi i shekullit XXI, perspektiva e rritjes dhe e vendeve të punës që rrjedhin nga investimet kineze në shkallë të gjerë është pothuajse e papërmbajtshme. Kjo nuk është më pak e vërtetë për grupin 16 + 1, i cili bashkon Kinën me 16 shtete të Evropës Qendrore dhe Lindore - 11 në BE dhe pesë aspirantë për anëtarësim.

Të gjithë janë të uritur për ndihmë kineze me infrastrukturë dhe projekte të teknologjisë së lartë. Në Bruksel, iniciativa konsiderohet me dyshim si një përpjekje e mundshme për të ndarë BE-në dhe për të dobësuar qëndrimin e saj kolektiv ndaj Kinës. Megjithatë, larg nga zhdukja, 16 + 1 do të bëhet 17 + 1 me pranimin e mundshëm të Greqisë, ku ndërmarrja shtetërore kineze Cosco tashmë zotëron një aksion kontrollues në portin kryesor evropian të Pireut. Formimi i një qëndrimi të përbashkët ndaj fuqive kryesore të botës - Kina, Rusia dhe SHBA - po bëhet shpejt sfida më serioze e politikës ekonomike, të jashtme dhe të sigurisë së BE-së.

Supozimet e bujshme të krijuara pas luftës së ftohtë po përmbysen. Kina, dikur një "partner strategjik", u etiketua në një dokument të fundit të Komisionit Evropian si një "rivale sistemore që promovonte modele alternative të qeverisjes" dhe një "konkurrent ekonomik në ndjekjen e lidershipit teknologjik". Rusia copëtoi Gjeorgjinë në vitin 2008, aneksoi Krimenë në 2014 dhe ka mbështetur rebelët separatistë në Ukrainën juglindore për pesë vitet e fundit. Sa i përket SHBA-së, ai është ende garantues i sigurisë evropiane, por administrata e Trump kërkon që evropianët të reagojnë më energjikisht për atë që e sheh si përhapjen e zymtë të ndikimit rus dhe kinez në Evropën qendrore dhe lindore.

Në të njëjtën kohë, politikat tregtare dhe të sigurisë të administratës "Amerika në rend të parë" u japin evropianëve ndjenjën e zymtë se SHBA-ja nuk është dhe nuk mund të jetë kurrë aleati i besueshëm i vjetër. Thirrjet për "autonominë strategjike" evropiane u shfaqën qysh në qershor të vitit 2016 në raportin e BE-së të quajtur "Strategjia Globale". Luuk van Middelaar, një mendimtar politik holandez dhe ish-këshilltar politik në Bruksel, e përshkruan këtë raport në librin e tij të ri mbi menaxhimin e krizave të BE-së, “Alarums and Excursions”, si "60 faqe të prozës miqësore që shmangnin shumë pyetje të vështira".

Populizmi brenda bllokut

Ka disa shenja ndryshimi. Eurozona, Ukraina dhe krizat e refugjatëve, së bashku me shpërthimet e terrorizmit dhe shqetësimet në rritje rreth qëndrimeve kineze dhe amerikane ndaj Evropës, kanë nxitur liderë me ndikim të tillë si Z. Macron dhe Donald Tusk, kreu i Këshillit Evropian, për të thirrur për një BE të rindërtuar. Vizioni i tyre përbën një përparësi për të mbrojtur qytetarët e saj nga forcat keqdashëse ose shkatërruese.

Në praktikë kjo përkthehet në masa të tilla si kontrolle më të forta për kufijtë e jashtëm të BE, mbrojtje më të ashpra kundër konkurrencës së pretenduar të padrejtë kineze dhe madje edhe një ligj i ri mbi të drejtën e autorit që synon të ndihmojë artistët, muzikantët dhe botuesit, puna e të cilëve shfaqet në internet. Varësisht se sa larg masa të tilla shkojnë drejt një "Kalaje Evropiane", ekziston një rrezik i dukshëm që ata mund të dëmtojnë hapjen, liberalizmin dhe drejtësinë që BE ka kohë që pretendon të përcaktojë vendin e saj të veçantë në botë.

Megjithatë, Tusk kishte të drejtë kur tha në shtator të vitit 2016: "Njerëzit me të drejtë presin që udhëheqësit e tyre të mbrojnë hapësirën në të cilën jetojnë dhe të sigurojnë mirëqenien e tyre. Nëse forcohet më tej besimi se ne e kemi braktisur këtë përgjegjësi, ata do të fillojnë të kërkojnë alternativa. Dhe, ata do t’i gjejnë ato”.

Me fjalë të tjera, një BE më mbrojtëse, e cila mbron fuqishëm interesat e saj dhe mbështetet më pak në "fuqi të butë" sesa në të kaluarën, është padyshim një kusht i domosdoshëm për të mposhtur ekstremizmin politik dhe populizmin brenda bllokut. Sidoqoftë, në skenën ndërkombëtare një domosdoshmëri tjetër është uniteti. Këtu perspektiva është më pak premtuese.

Në të gjithë Evropën, qeveritë, partitë politike dhe shoqëritë janë të ndara për të ardhmen e BE-së në mënyra që lejojnë fuqitë e mëdha për të shfrytëzuar dallimet. BE-ja identifikon saktësisht autonominë strategjike si qëllim. Por përçarja e saj e brendshme është pengesa më e madhe për ta arritur atë.

(Kosova Sot)