Themeli për shtetin dhe Oligarkizimi i pushtetit

Për shembull, hedhja e shortit u harrua dhe ne e humbëm besimin në konceptimin klasik të demokracisë. Sigurisht që kishte argumente praktike që qëndronin në rrugën e hedhjes së shortit. Për shembull, lotaria kishte marrë konotacion negativ për shkak të shërbimit ushtarak. Rekrutët tërhiqeshin me short, gjë që e bënte sistemin të urryer. Përveç kësaj, shkalla e shteteve ishte bërë shumë e madhe, regjistrat e popullsisë dhe përvoja me përdorimin e lotarisë mungonin.

Por shumë nga këto kundërshtime zbatoheshin gjithashtu në një farë mase për shtetet qytet-mesjetare italiane, të tilla si Venecia, apo Athina klasike. Metropoli i fundit kishte rreth një të katërtën e një milion banorëve,kishte rreth dy milion banorë.

David Van Reybrouck arrin në përfundimin se kundërshtimet praktike nuk janë të mjaftueshme. Për më tepër, mbetet që një mënyrë tjetër e të menduarit për zgjedhjet është shfaqur. Dhoma e sipërme intelektuale luajti një rol të tillë sa që harruam mundësinë e hedhjes së shortit. Zgjedhjet papritmas u bënë demokratike. Dhe kjo vuloset edhe sot në studimet shoqërore.

Cili është problemi tani që zgjedhjet fillimisht janë aristokratike? A nuk kemi të drejta themelore, një vend të prosperuar dhe një shtet të fortë të mirëqenies? A nuk kemi tani më shumë të drejta sesa në Athinën antike, ku gratë, të huajt dhe skllevërit as nuk u lejuan të merrnin pjesë? Ka diçka në këtë. Megjithatë ka një ndryshim.

Parimi mbi të cilin bazohet pushteti në një aristokraci është aftësia. Në një demokraci, pushteti bazohet në sovranitetin popullor. Nëse dikush argumenton kundër referendumeve, duke argumentuar se njerëzit nuk kanë informacion të mjaftueshëm, nuk janë kompetentë ose nuk mund të mbikëqyrin siç duhet pasojat e tyre - atëherë argumenti i tyre është në natyrë anti-demokratike.

Për më tepër, nëse votuesit nuk janë në gjendje të shprehen në një temë, pse lejohen të votojnë në zgjedhje kur ka shumë tema në rendin e ditës? Sigurisht që është një pozicion legjitim të jesh kundër referendumeve. Unë nuk dua të jap një gjykim normativ për këtë. Çështja është se ajo qëndron në themel të një konceptimi tjetër mbi të cilin duhet të bazohet pushteti. Domethënë një pikëpamje aristokratike: njohuria si një çelës për pushtet.

Një shembull i tillë si referendumi tregon qartë pellgun ujëmbledhës në të menduarit tonë. Çështja se çfarë pushteti duhet të bazohet në çështje. Megjithatë, ne duhet të jemi të vetëdijshëm se "demokracia" dhe "aristokracia" janë lloje ideale. Nuk është një ose tjetri, por përkundrazi është një tas me një zonë të madhe gri. As unë nuk e përdor këtë dallim në mënyrë normative, në kuptimin që më shumë demokraci është më e mirë në çdo kohë. Hollanda është një sistem i përzier, në të cilin dominon elementi aristokratik. Dhe unë dua ta mbaj atë sistem të përzier. Por elementi demokratik duhet të jetë më i fortë. Vetëm pse sistemi ynë politik ka mbetur i pandryshuar për pak a shumë një shekull.

Vështrimi thelbësor këtu është se të gjitha gjërat në këtë botë, përfshirë format e qeverisjes, janë subjekt i plakjes dhe konsumimit. Dhe ne e kemi ditur që nga ditët e Polibit se çfarë do të thotë kjo në terma konkretë për format e qeverisjes. Gjegjësisht, ashtu si monarkia tenton të degjenerojë në despotizëm dhe demokracia tenton të qeverisë rrugën, aristokracia ka një tendencë të lindur të degjenerojë në një oligarki egoiste dhe egoiste.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".