Lexoni edhe:
Askush nuk e priste, ja çka ndodhi mes Gjestit dhe Eglit
Pasojat e padukshme të bombave bërthamore
Kanë kaluar 80 vjet që nga shpërthimi i parë bërthamor në New Mexico, testi “Trinity”. Edhe sot, pasojat e tij të padukshme gjenden brenda qelizave tona dhe po u shërbejnë shkencëtarëve në mënyra të papritura.
Shkencëtarët e quajnë atë “spike” ose “pulsi i bombës”, një shenjë që ndodhet në dhëmbët, trurin dhe sytë tanë. Që nga viti 1945, kur u zhvillua testi “Trinity”, mijëra km2 u kontaminuan nga grimcat radioaktive. Por ato nuk ishin pasoja të vetme. Në vitet ’50, shpërthimet bërthamore në atmosferë ndryshuan përbërjen kimike të ajrit, duke rritur nivelin e karbonit-14 (C-14), një izotop radioaktiv që kaloi nga atmosfera në bimë, kafshë dhe më pas në trupin e njeriut.
Ndryshe nga rrezatimi i rrezikshëm, prania e C-14 në trup nuk është e dëmshme. Përkundrazi, ajo është kthyer në një mjet të vyer për shkencëtarët. Pulsi i bombës i ka ndihmuar ata të përcaktojnë datën e lindjes apo të vdekjes së një personi, të zbulojnë origjinën e kafshëve të trafikuara, të përcaktojnë moshën e qelizave të trurit, madje edhe të datojnë verërat.
Përpara vitit 1963, kur hyri në fuqi ndalimi i testeve bërthamore atmosferike, mbi 500 bomba u shpërthyen në ajër, kryesisht nga SHBA dhe Rusia. Këto shpërthime rritën sasinë e C-14 në atmosferë gati dyfish. Ky izotop më pas u përhap në të gjitha “rezervuarët e karbonit”, duke përfshirë oqeanet, tokën, bimësinë dhe njeriun. Që nga fundi i viteve ’50, çdo qenie që ka pasur shkëmbim karboni me atmosferën ka marrë gjurmë të këtij C-14 të veçantë, të ashtuquajturit “bomb carbon”.
(Kosova Sot Online)
