Lexoni edhe:
Këto ditë Gjykata Kushtetuese ka mundësi ta rrëzojë qeverinë Hoti
Specialja do t’i çojë të dënuarit në burgje të shteteve jashtë Hagës
Gjykata Speciale do t’i çojë jashtë Hagës ata që do t’i dënojë me burgim. Për të akuzuarit mund të ketë edhe gjoba, ndërsa dënimet e tyre mund t’i ndryshojë ose t’i falë vetëm kryetarja e Dhomave të Specializuara në konsultim me gjykatësit.
Shtete të ndryshme janë pajtuar që t’i pranojnë në burgjet e tyre personat që potencialisht mund të dënohen nga Dhomat e Specializuara në Hagë.
Forma e tillë e transferimit të të dënuarve të Speciales parashihet me rregulloren e punës së kësaj gjykate, por edhe me Ligjin për Dhomat e Specializuara dhe Zyrën e Prokurorit të Specializuar, të miratuar nga Kuvendi i Kosovës.
Ligji dhe rregullorja specifikojnë se kryetarja e Dhomave të Specializuara, Ekaterina Trendafilova është ajo që do të duhet të vendos se në cilin shtet do ta vuajnë dënimin ata që marrin aktgjykim dënues.
Dhomat e Specializuara nuk janë përgjigjur në pyetjet se cilat janë shtetet, në të cilat parashihet të dërgohen ata që mund të dënohen nga kjo gjykatë.
Pika 1 e rregullit 166 të rregullores së punës së Gjykatës Speciale thotë: “Në përputhje me nenin 50(1) të Ligjit, pasi të ketë dëgjuar të akuzuarin, Kryetari vendos në cilin shtet i akuzuari do të kryejë dënimin nga një listë e shteteve që janë pajtuar të pranojnë personat e dënuar”.
Ndërsa pika 2 e këtij rregulli, thotë se vendimi për këtë çështje nuk i nënshtrohet rishikimit gjyqësor, ndërsa specifikohet edhe koha kur duhet të bëhet transferimi i të dënuarve.
“Ky vendim nuk i nënshtrohet rishikimit gjyqësor. (2) Transferimi i personit të dënuar në atë shtet bëhet sa më shpejt që të jetë e mundshme pasi të ketë kaluar afati për dorëzimin e një apeli, apo pasi vendimi i dënimit të ketë marrë formë të prerë”, thuhet në rregullore.
E Ligji për Dhomat e Specializuara dhe Zyrën e Prokurorit të Specializuar mbështet rregulloren e Speciales.
“Vuajtja e burgimit bëhet në njërin shtet që Kryetari i Dhomave tëë Specializuara cakton nga mesi i atyre shteteve që kanë treguar gatishmëri për t’i pranuar personat e dënuar nga Dhomat e Specializuara për kohëzgjatjen e dënimit të shqiptuar, në pajtim me aranzhimet e bëra nga Dhomat e Specializuara”, thuhet në pikën e parë të nenit 50 të këtij ligji.
Ligji për Dhomat e Specializuara dhe Zyrës së Prokurorit të Specializuar thotë se kushtet e burgimit rregullohen sipas ligjit të shtetit që e ekzekuton dënimin me burgim, nën mbikëqyrjen e Dhomave të Specializuara ose sipas Aranzhimit të Dakorduar, nëse një i tillë ekziston.
Sipas ligjit, falja ose ndryshimi i dënimeve të Speciales, është kompetencë ekskluzive e Dhomave të Specializuara, përkatësisht kryetares Ekaterina Trendafilova, e cila për këtë do të konsultohej me gjykatësit.
“Dhomat e Specializuara, apo Aranzhimi i Dakorduar, kërkojnë njoftim nga shteti përkatës nëse sipas ligjit të zbatueshëm të shtetit në të cilin personi i dënuar është i burgosur, ai ka të drejtë për ndërrimin të dënimit. Dënimi mund të ndërrohet vetëm nëse Kryetari i Dhomave të Specializuara, në konsultim me gjyqtarët e Dhomave të Specializuara, vendos për një gjë të tillë në bazë të interesave të drejtësisë dhe parimeve të përgjithshme të së drejtës”, thuhet në nenin 51.
“Vendimet e Dhomave të Specializuara nuk i nënshtrohen asnjë faljeje dhënë sipas nenit 84 (29) të Kushtetutës, apo ndonjë person i dënuar nga Dhomat e Specializuara, pavarësisht se ku e shërbejnë dënimin e tyre”, thuhet pikën 1 të këtij neni.
Të akuzuarit e Speciles mund të dënohen edhe me gjobë
Rregullorja e Dhomave të Specilizuara parasheh që të akuzuarit të dënohen edhe me gjobë. Rregulli 165, thotë se një person i shpallur fajtor për një shkelje të Ligjit dhe i dënuar me gjobë, atë ia paguan Administratorit.
Në pikën 2 të këtij rregulli thuhet se “pas dhënies së dënimit me gjobë, trupi gjykues i lejon personit të dënuar një periudhë kohore të arsyeshme për pagimin e gjobës”.
Ky trup gjykues, me të njëjtën pikë të këtij rregulli, lejohet ta përcaktojë mënyrën e pagesës së gjobës. Ajo, siç thuhet, mund të lejohet të bëhet edhe me këste.
Në rast se i dënuari nuk e paguan gjobën brenda afatit të përcaktuar, rregullorja thotë se “trupi gjykues mund të nxjerrë një urdhër për paraqitjen e atij personi para trupit gjykues”. E trupi gjykues mund t’i kërkojë të dënuarit shpjegim me shkrim, ku ai do ta arsyetonte mospagesën e gjobës.
Megjithatë, trupi gjykues mund edhe t’ia zgjasë të dënuarit afatin e pagesës së gjobës, por mund edhe të urdhërojë sekuestrimin e pronës, fitimeve dhe kapitaleve të të të dënuarit në masën e nevojshme për shlyerjen e gjobës.
Gjoba e papaguar, mund të konvertohet edhe në dënim me burgim që “nuk tejkalon dënimin më të rëndë në fuqi në Kodin Penal të Kosovës për atë shkelje”.
Aktualisht, ish-eprori i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, Salih Mustafa është i pari dhe i vetmi person që ka aktakuzë të konifmruar nga Dhomat e Specializuara. Por, në paraburgim në Hagë po mbahen si të dyshuar edhe udhëheqësit e Organizatës së Veteranëve të Luftës së UÇK-së, kryetari Hysni Gucati dhe zëvendësi i tij, Nasim Haradinaj.
(Kosova Sot Online)
