Momenti evropian I KORESË SË VERIUT

Shkruajnë: Yoon Young-Kwan dhe Ramon Pacheco Pardo

Do të ishte gjithashtu e dobishme që BE-ja ta bëjë të qartë për Korenë e Veriut, që Brukseli do të fillojë të heqë sanksionet

Reduktimi i arsyeve për Korenë e Veriut për të transportuar materiale bërthamore në Lindjen e Mesme, duke mbështetur denuklearizimin e saj dhe reforma ekonomike ka kuptim nga një perspektivë evropiane Kur presidenti i Koresë së Jugut, Moon JaeIn të mbajë takimin e tij të parë me BE-në, më 19 tetor, Koreja e Veriut do të jetë në krye të rendit të ditës. Shumë në Seul shpresojnë se Evropa do të bëjë një hap përpara dhe do të përfshihet më shumë në trajtimin me Penianin, sepse kur bëhet fjalë për procesin e tanishëm diplomatik që po ndodh në Gadishullin Korean, BE-ja nuk është e angazhuar sa do të duhej. Kjo është për të ardhur keq, pasi Brukseli mund të luajë një rol të rëndësishëm, meqë bashkësia ndërkombëtare kërkon denuklearizimin e e Koresë së Veriut dhe dëshiron që pajtimi ndër-korean të ec përpara. Është koha që Evropa ta përqafojë këtë rol. BE-ja është një central elektrik diplomatik. Brukseli ndihmoi në ndërmjetësimin e marrëveshjes bërthamore me Iranin. Është një nga zërat kryesor në Agjencinë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike. Kur është fjala për Azinë Lindore në përgjithësi dhe Gadishullin Korean në veçanti, ajo shihet si një model pajtimi. Me fjalë të tjera, zëri i Evropës ka rëndësi.

Përjashtimet për arsye humanitare

Por, BE-ja kryesisht ka heshtur, pasi fuqitë e diplomacisë janë të përqendruara në Gadishullin Korean. Është e vërtetë që Përfaqësuesi i Lartë i BE-së për Punë të Jashtme Federica Mogherini lëshon rregullisht deklarata në të cilat ajo shpreh mbështetjen e Evropës për një zgjidhje të negociuar për çështjen bërthamore të Koresë së Veriut. Brukseli, megjithatë, duhet të shkojë përtej këtyre deklaratave të paqarta dhe në mënyrë eksplicite të mbështesë një deklaratë paqeje për t'i dhënë fund Luftës së Koresë, si dhe një traktat paqe nëse partitë mund të arrijnë atë fazë. BE-ja gjithashtu mund të ofrojë për rifillimin e dialogut të saj politik me Korenë e Veriut. Brukseli dhe Peniani mbajtën një takim zyrtar në vitin 2015. Në atë kohë, as Koreja e Jugut as Shtetet e Bashkuara nuk ishin të gatshme të mbanin një dialog zyrtar me Korenë e Veriut. Tani udhëheqësi i Koresë së Veriut Kim Jong- Un po mban takime me Presidentin e SHBA-së Donald Trump, liderin e Koresë së Jugut, Moon dhe me udhëheqësin kinez Xi Jinping. BE-ja gjithashtu është një superfuqi ekonomike. Ajo mbetet ekonomia e dytë më e madhe në botë. Në të kaluarën, Brukseli ka përdorë angazhimin ekonomik, qasjen në treg dhe të mirat e tjera ekonomike si një karotë për të nxitur reformën në vende të tilla si Kina, Vietnami apo Mianmari. Ajo gjithashtu ka përdorur sanksione për të ndëshkuar sjelljen e keqe. Koreja e Veriut në vetvete është një çështje e tillë. Që nga viti 2016, kur Peniani ka kryer testet e tij të katërt dhe të pestë bërthamore, Brukseli ka rritur ndjeshëm sanksionet kundër shtetit bërthamor. Sot, sanksionet e saj janë aq të rrepta sa edhe ato të Uashingtonit. Tani që Kim është takuar me presidentët Trump dhe Moon dhe me shkëmbimet në rritje të Seulit me Penianin, BE-ja duhet të forcojë angazhimin e saj humanitar dhe social me Korenë e Veriut. Evropa ka reduktuar ndjeshëm ushqimet, mjekësinë dhe transferimet e ngjashme në Korenë e Veriut si pjesë e regjimit të saj të sanksioneve. Në muajt e fundit, OJQ-të evropiane e kanë pasur gjithnjë e më të vështirë për të vepruar në vend për këtë arsye. Koreanët e zakonshëm të Veriut kanë qenë viktima më të mëdha të këtyre kufizimeve. Mund të jetë e nevojshme që BE-ja të vazhdojë sanksionet ekonomike derisa Koreja e Veriut të ndërmarrë disa hapa kritikë ndaj denuklearizimit. Megjithatë, rritja e ndihmës humanitare dhe mbështetja e OJQ-ve dhe agjencive të OKB-së që veprojnë në të gjithë Korenë e Veriut jashtë sferës së sanksioneve ndërkombëtare do të ishte një masë e ndërtimit të besimit me kosto të ulët. Sanksionet ekzistuese lejojnë përjashtime për arsye humanitare. Koreanët e zakonshëm të Veriut do të kuptonin se BE-ja nuk i ka targetuar ata, por sjelljen e qeverisë së tyre. Ndonëse Kim e ka zhvendosur theksin e saj drejt zhvillimit ekonomik, Koreja e Veriut ende ka nevojë të madhe për njohuri në lidhje me ekonominë e tregut, praktikat moderne të biznesit dhe se si shtetet kalojnë nga një ekonomi komanduese. BE-ja duhet të ofrojë më shumë mundësi arsimimi për zyrtarët e Koresë së Veriut dhe studentët e universitetit. Gjithashtu, vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore që lëvizën nga komunizmi në kapitalizëm duhet të ndajnë përvojën e tyre të vlefshme që mungojnë vendet perëndimore. Do të ishte gjithashtu e dobishme që BE-ja ta bëjë të qartë për Korenë e Veriut që Brukseli do të fillojë të heqë sanksionet nëse Peniani merr masa kritike për të denuklearizim. Britania e Madhe dhe Franca gjithashtu mund të marrin një rol më teknik në qoftë se Penjani me të vërtetë vazhdon kësaj rruge. Të dy ato janë fuqi bërthamore që kanë zvogëluar rezervat e tyre të bërthamoreve që nga fundi i Luftës së Ftohtë. Ata kanë përvojë në çmontimin e bojkotit, dhe në transportimin, ruajtjen dhe asgjësimin e materialeve bërthamore. Me përjashtim të SHBA-së dhe Rusisë, pak vende mund të përputhen me përvojën me çmontimin dhe çarmatimin që shkencëtarët britanikë dhe francezë kanë. Ata mund të jenë pjesë e ekipeve ndërkombëtare të përfshira në verifikimin e denuklearizimit të Koresë së Veriut. Në rastin e Britanisë së Madhe, Londra gjithashtu punoi ngushtë me Uashingtonin gjatë gjithë procesit të denuklearizimit të Libisë. Ekspertët britanikë morën pjesë në çmontimin e programit bërthamor të vendit. Ata gjithashtu u përfshinë në transportimin e materialeve bërthamore dhe verifikimin e pajtueshmërisë së Tripolit me marrëveshjen. Mbretëria e Bashkuar ka një marrëdhënie më pak problematike me Korenë e Veriut në krahasim me fuqitë e tjera bërthamore, si Shtetet e Bashkuara ose Kina. Londra gjithashtu ka një ambasadë në Penian. Ajo mund të paraqitet si një ndërmjetës më i ndershëm në denuklearizimin e Koresë së Veriut.

Evropa po përballet me ndërhyrjen ruse në çështjet e saj të brendshme

Politikëbërësit evropianë mund të vënë në pikëpyetje vlerën e BE-së duke marrë këto hapa. Në fund të fundit, Evropa po përballet me ndërhyrjen ruse në çështjet e saj të brendshme, populizmin në rritje në të gjithë kontinentin dhe një krizë të vazhdueshme migrimi. Përfshirja më e madhe në çështjen bërthamore të Koresë së Veriut mund të duket një shtrëngim i panevojshëm. Kjo pikëpamje, megjithatë, është e diskutueshme. BE-ja ka thënë prej kohësh se dëshironte të luante një rol në çështjet e sigurisë aziatike. Ajo nuk mund të lejojë që të zgjedhë një proces që potencialisht mund të sjellë paqe të qëndrueshme në Gadishullin Korean, veçanërisht pasi Koreja e Jugut është një nga një numër i vogël i të ashtuquajturave vende me të njëjtit mendim me të cilët BE-ja ka një partneritet formal strategjik. Në një kohë kur Seuli po ngre një proces për të zgjidhur një nga problemet më të gjera të sigurisë të Azisë, Brukseli duhet të mbështesë partnerin e tij. Edhe ata që angazhohen për interesa vetjake bëjnë thirrje për përfshirje më të madhe të Evropës në procesin e tanishëm diplomatik. Ekziston një skenar makthi i grupeve militante që shpërthejnë një bombë të ndyrë në një kryeqytet evropian me materiale që vijnë nga Koreja e Veriut. Reduktimi i arsyeve për Korenë e Veriut për të transportuar materiale bërthamore në Lindjen e Mesme duke mbështetur denuklearizimin e saj dhe reforma ekonomike ka kuptim nga një perspektivë evropiane. Në fund të fundit, vetëm presioni nuk mund të funksionojë. Bashkësia ndërkombëtare duhet të ofrojë njëkohësisht nxitjet e nevojshme për Penianin për të ndërmarrë hapa të vërtetë drejt denuklearizimit. BE-ja është në gjendje të ofrojë disa prej tyre, duke filluar me një ndihmë më të madhe humanitare dhe angazhim politik. Ajo duhet të përfitojë nga kjo dhe të mbështesë diplomacinë në Gadishullin Korean me veprime konkrete.

 

 

(Kosova Sot)