Asnjë kthim i amerikanëve në Hënë para vitit 2026
Kthimi i njerëzve në Hënë, tashmë i shtyrë javën e kaluar nga NASA nga 2024 në 2025, në fakt do të ndodhë në vitin 2026, sipas një auditimi qeveritar të botuar të hënën.
Programi Artemis për kthimin e amerikanëve në Hënë po përballet me “vështirësi teknike dhe vonesa të rritura nga pandemia Covid-19 dhe ngjarjet e motit”, tha në një raport organi auditues i NASA-s, Zyra e Inspektorit të Përgjithshëm.
“Qëllimi i NASA-s për të zbarkuar astronautët në Polin Jugor të Hënës në fund të vitit 2024 përballet me sfida të shumta të rëndësishme duke përfshirë rreziqe të mëdha teknike, një plan zhvillimi jorealist dhe nivele financimi më të ulëta se ato të kërkuara”, thuhet në raport.
Së pari, kostumet e reja hapësinore të nevojshme për misionin nuk do të jenë gati “deri në maj të vitit 2025″, tha ai, duke vënë në dukje ” sfidat teknike dhe mungesën e financimit”.
Së dyti, zhvillimi i “sistemit të uljes njerëzore” ose HLS, që i është besuar kompanisë SpaceX gjithashtu “ndoshta” do të pësojë vonesa.
Landeri, i quajtur Starship, do të transferojë astronautët, të cilët udhëtojnë në një kapsulë të nisur nga NASA, nga një orbitë hënore në sipërfaqen e Hënës.
Zyra e Inspektorit të Përgjithshëm vlerësoi “ritmin e shpejtë” të prodhimit të SpaceX, falë një sistemi që “prodhon shumë pjesë dhe përbërës të motorit në shtëpi”.
Gjatë vizitave në gusht në selitë në Kaliforni dhe fabrikat në Teksas, OIG tha se 20 prototipa Starship dhe 100 motorë Raptor ishin ndërtuar tashmë.
Ndërsa për 15 vitet e fundit, koha mesatare midis dhënies së një kontrate dhe fluturimit të parë ishte tetë vjet e gjysmë, SpaceX supozohet ta arrijë këtë arritje në gjysmën e kohës, tha auditimi.
“Duke pasur parasysh kohën e nevojshme për të zhvilluar dhe testuar plotësisht HLS dhe kostumet e reja hapësinore, ne projektojmë se NASA do të tejkalojë orarin e saj aktual për zbarkimin e njerëzve në Hënë në fund të vitit 2024 me disa vjet”, përfundoi raporti.
Misioni, i cili do të jetë ekuivalenti modern i Apollo 11, quhet Artemis 3. Ai do të paraprihet nga Artemis 2, i cili do të çojë astronautët në Hënë, por pa u ulur.
Para kësaj, Artemis 1 do të shkojë gjithashtu në Hënë, por pa një astronaut në bord. Ky mision është planifikuar për në shkurt të vitit 2022, por auditimi vlerëson se në fakt do të ndodhë “në verën e vitit 2022”.
Raporti i OIG gjithashtu arriti në përfundimin se programi hënor ishte shumë i shtrenjtë. Do të kushtojë deri në 93 miliardë dollarë deri në vitin fiskal 2025, sipas vlerësimeve të raportit, me një kosto për nisje prej 4.1 miliardë dollarësh për katër misionet e para.
Agjencia hapësinore, e financuar nga taksapaguesit amerikanë, duhet të “identifikojë mënyra për të ulur kostot”, tha ajo.
(Kosova Sot Online)
