Lexoni edhe:
Kush e ndaloj këngën 'Mora fjalë' nga Shkurte Fejza për tu dëgjuar në stadiumin 'Air Albania'?
Një ilaç kundër astmës po cilësohet i rrezikshëm
Një ilaç për astmën, që përdoret nga qindra mijëra britanikë, mund të rrisë rrezikun e vetëvrasjes, sipas kërkimeve amerikane.
Montelukasti, që shitet me emrin tregtar Singulair, është një ilaç i zakonshëm në Britani, me mbi 4 milionë receta vetëm në Angli vitin e kaluar, sipas të dhënave të mbështetura nga NHS.
Por kërkimet e reja të mbështetura nga qeveria amerikane kanë zbuluar se ky ilaç mund të kalojë barrierën gjak-tru — një membranë që mbron trurin — dhe të lidhet me qelizat që kontrollojnë humorin dhe impulsivitetin.
Studimi nisi pas raporteve shqetësuese për fëmijë që kanë tentuar ose kryer vetëvrasje gjatë përdorimit të këtij ilaçi, disa prej tyre vetëm pesë vjeç.
Tani ka shqetësime se rreth 350,000 britanikë që përdorin këtë ilaç, përfshirë 35,000 fëmijë, mund të përballen me rrezik të ngjashëm.
Montelukasti, i cili merret si një pilulë ditore, funksionon duke bllokuar kimikatet që shkaktojnë fryrjen dhe ngushtimin e rrugëve të frymëmarrjes gjatë një sulmi astmatik.
I disponueshëm që nga vitet ’90, zakonisht përshkruhet për pacientë me astmë që nuk arrijnë të kontrollojnë gjendjen me trajtimet e zakonshme.
Kontroversa rreth ilaçit — dhe potencialit të tij për të shkaktuar mendime vetëvrasëse — ka ekzistuar për vite. Aktivistët kanë bërë thirrje të përsëritura që pacientët dhe prindërit të informohen më mirë për rreziqet e mundshme.
Këto thirrje janë forcuar pas publikimit të rezultateve të një hetimi mbi efektet e ilaçit në tru në SHBA.
Në një takim të mbajtur këtë muaj nga American College of Toxicology, përfaqësues nga Qendra Kombëtare për Kërkime Toksikologjike e FDA-së konfirmuan një lidhje mes ilaçit dhe gjendjeve psikiatrike.
Testet laboratorike treguan “lidhje të konsiderueshme” të montelukastit me qeliza të ndryshme receptore në tru, kryesisht ato që lidhen me efektet psikiatrike.
Megjithatë, ekspertët nuk rekomanduan heqjen ose ndalimin e ilaçit nga tregu, duke theksuar se studimet vazhdojnë dhe rezultatet përfundimtare ende nuk janë publikuar.
Fletëpalosjet e sigurisë për pacientët, të shpërndara me montelukast në Britani, e përshkruajnë rrezikun e mendimeve vetëvrasëse si “shumë të rralla,” që ndodhin vetëm në një prej çdo 10,000 pacientësh.
Rregullatori i barnave në MB, MHRA, ka deklaruar këtë vit se paralajmërimet më të dukshme do të shtohen në informacionet e shpërndara me ilaçin, të ngjashme me ato që SHBA ka shtuar që nga viti 2020.
MHRA ka theksuar se përfitimet e montelukastit tejkalojnë rreziqet për shumicën e pacientëve.
Raportet mbi incidentet e sigurisë së ilaçit kanë regjistruar pesë raste vetëvrasjeje mes pacientëve që përdornin montelukast — tre prej tyre mes moshës 10 dhe 19 vjeç.
Megjithatë, këto raporte nuk janë prova që një ilaç i caktuar ka shkaktuar një efekt anësor, pasi ngjarje të tilla mund të jenë thjesht rastësi.
Gjithashtu, MHRA ka deklaruar më parë se që nga miratimi i ilaçit në MB në 1998, ka marrë mbi 1,200 raportime për reagime të dyshuara neuropsikiatrike ndaj montelukastit, përfshirë 500 raste tek fëmijët nën 10 vjeç.
Disa britanikë që kanë humbur fëmijët e tyre për shkak të vetëvrasjes, ose kanë përjetuar raste afër tragjedisë, ndërsa ata përdornin ilaçin, kanë insistuar se ka një lidhje.
Një rast është ai i Harry Miller, nga Londra, i cili ndërroi jetë në moshën 14-vjeçare në 2018 pas përdorimit të ilaçit.
Rasti i James Burke nga Leeds, i cili ndërroi jetë në prill 2017 në moshën 21 vjeç, gjithashtu lidhet me ilaçin, pasi vuante nga ankthi dhe depresioni për vite.
“James mori vendimin përfundimtar për të vrarë veten, por ai ilaç [montelukast] e futi në atë gjendje mendore”, deklaroi nëna e tij Sharon.
Një rast tjetër është ai i Yael Borger, 16 vjeç, që në 2019 u përball me mendime vetëvrasëse që beson se u shkaktuan nga ilaçi.
Graham, babai i Harry Miller, mirëpriti angazhimin e MHRA për të bërë paralajmërimet mbi rreziqet e ilaçit më të qarta.
“Ndjejmë se kjo i jep një kuptim vdekjes së Harry-t sepse paralajmëron fëmijë të tjerë për rreziqet,” tha ai për Guardian.
Montelukasti u zhvillua fillimisht nga kompania farmaceutike gjermane Merck.
Organon, një degë e Merck që tani tregton Singulair, deklaroi se mbetet e bindur për sigurinë e ilaçit:
“Etiketa e produktit për Singulair përmban informacione të përshtatshme mbi përfitimet, rreziqet dhe reagimet e raportuara”.
(Kosova Sot Online)
