Lexoni edhe:
Parashqevi Simaku uron shqiptarët: Faleminderit për këtë mrekulli Krishtlindjeje
Ja faktorët intrigues që rrisin rrezikun e demencës
Shkencëtarët pretendojnë se kanë identifikuar faktorët kryesorë që rrisin rrezikun e zhvillimit të demencës — dhe disa prej tyre mund të lidhen me personalitetin tonë.
Studiuesit amerikanë analizuan mbi 20,000 të rritur mbi moshën 50 vjeç për të vlerësuar mundësinë e zhvillimit të kësaj sëmundjeje që dëmton kujtesën.
Përfshirë faktorët e pashmangshëm, si plakja dhe përbërja gjenetike, ekspertët identifikuan 12 variabla kryesore që ndikojnë në rrezik.
Pësimi i një goditjeje në tru, shëndeti i dobët fizik, diabeti ose një BMI mbi 35 — që konsiderohet si obezitet — ishin ndër shenjat. Studimet prej kohësh sugjerojnë këtë.
Por tre faktorë, të lidhur me personalitetin, u identifikuan gjithashtu nga ekonomistët e think-tankut RAND me bazë në Kaliforni.
Këto përfshijnë mosangazhimin në karrierë — ‘kurrë mos të punuarit ose punimi vetëm për pak vite’ — mungesën e ndërgjegjshmërisë dhe angazhimin e ulët në hobi.
Rreziqe të tjera përfshijnë konsumimin e alkoolit rrallë ose në mënyrë të tepruar, mosushtrimin fizik, rezultate të ulëta në teste fizike, aftësi të ulëta njohëse ose kufizime funksionale — pamundësia për të kryer plotësisht aktivitetet e përditshme.
Megjithatë, ata paralajmëruan se gjetjet e tyre tregojnë vetëm një lidhje mes këtyre faktorëve dhe demencës, pa provuar se ato e shkaktojnë atë.
“Të moshuarit që përpiqen të ruajnë funksionin e lartë njohës për një kohë më të gjatë mund të përfitojnë nga modifikimet e hershme të stilit të jetesës, si ushtrimet fizike, vazhdimi i punës për vite shtesë, angazhimi në hobi dhe aktivitete të reja pas pensionimit, dhe ruajtja e shëndetit të mirë fizik”, shkruhet në raportin e tyre.
“Efektet e vlerësuara të masave psikosociale ndryshojnë ndjeshëm në modelet e vlerësuara dhe nuk pamë një model të qartë. Për shembull, angazhimi në hobi dhe aktivitete të reja informuese mbron kundër shfaqjes së demencës në dy vite, por jo në katër vite”, thuhet tutje në raport.
(Kosova Sot Online)
