Minarja pa xhami në Çarshinë e Arastës

  • 04 October 2015 - 15:31
Minarja pa xhami në Çarshinë e Arastës

Ylli i Davidit, i gdhendur në gur në trungun e objektit

Xhamia e Arastës llogaritet se është ndërtuar në mes të viteve 1526 - 1538 nga ana e Evrenos-Zade Jakup Beut

Çarshia e Arastës në Prizren thuhet se ishte njëra ndër çarshitë më të bukura të Prizrenit, por  nga e gjithë ajo çarshi ka mbetur vetëm një minare e xhamisë në afërsi të  urës së  Arastës. Është ky një rast unik i minares pa xhami, derisa historiku i saj shtrihet thellë në kohë. Kur në shekullin XVI vinin karvanët  nga Shkodra për të  bërë tregti në këtë çarshi, Jakup Ahmed Evrenostit iu desh të hapte edhe një xhami për falje dhe vendosi ta ndërtonte pikërisht në afërsi të urës, e që do të marrë emrin Xhamia e Arastës. Arasta në persishte do të thotë e mbyllur. “Aty kishte dyqane nga të dyja anët e që lidheshin me tregun e "Shatërvanit", shkruan Maliq Osi, në librin"Prizreni, qytet i lashtë, muze me thesar të pasur kulturor". Pas Luftës së Dytë Botërore, pushteti serb dogji urën e vjetër dhe në vend të saj ngriti një urë betoni pa ndonjë strukturë karakteristike.

 Pushteti komunist e rrafshoi kompleksin Arasta

Xhamia e Arastës llogaritet se është ndërtuar në mes të viteve 1526 - 1538 nga ana e Evrenos-Zade Jakup Beut. Pasi xhamia gjendej në kompleksin tradicional të dyqaneve "Arasta", atëherë kryesisht tregtarët e shfrytëzonin objektin për lutje. Xhamia ishte ndërtuar në dy kate, ku pjesën përdhese tregtarët e shfrytëzonin për ruajtjen e mallit dhe si zyrë, ndërsa pjesa e katit shfrytëzohej si hapësirë për lutje. Xhamia kishte planimetri drejtkëndëshe, e mbuluar me kulm katërujor me tjegulla argjile. Gjatë kohës objekti ka pasur disa renovime, ku restaurimi i fundit ishte bërë në vitin 1911. Sipas historianit prizrenas, Esad Haskuka, iniciatorët e restaurimit të fundit ishin zejtarët dhe tregtarët e çarshisë së Arastës. Pasi donacionet e zejtarëve dhe tregtarëve prizrenas nuk mjaftuan për kryerjen e punimeve restauruese, atëherë ata i drejtohen Sulltan Reshatit nëpërmjet Shyqri Ballëkut, i cili udhëtonte shpesh për në Stamboll. Sulltan Reshati ndau 2 herë nga 1000 lira të arit, donacion i cili mjaftoi për t'i përfunduar punimet e mbetura. Xhamia e Arastës ka pasur funksionin burimor deri në vitin 1960. Për të zhdukur pamjen e një qyteti oriental, qeveria e atëhershme, duke u thirrur në "modernizimin" e qytetit, rrënoi komplekse të tëra në bërthamën e vjetër të Prizrenit, ku fatkeqësisht edhe xhamia së bashku me lagjen “Arasta” rrënohet dhe ndërtohen banesa shumëkatëshe dhe objekti i Bankës, duke u zhdukur kështu në mënyrë totale pamja burimore e kësaj pjese të qytetit. Nga Xhamia e Arastës mbetet pa u rrënuar vetëm minarja, e cila është e ndërtuar nga gurë shtufe të lidhur me llaç gëlqeror. Nuk është e suvatuar, prandaj struktura shihet qartë. Ka bazë katrore me një derë druri në murin lindor që shpie në shkallët e drurit në brendi të minares. .(Më gjerësisht mund t'a lexoni në numrin e sotëm të gazetës KOSOVA SOT)