Paqe mbi vijën e frontit – dilemat e Perëndimit përballë Rusisë

Nga Isuf Bajraktari

Ndërsa lufta në Ukrainë hyn në vitin e katërt, tensionet midis idealizmit dhe pragmatizmit politik në kampin

perëndimor po bëhen gjithnjë e më të dukshme. Thirrjet e fundit për ta përdorur vijën aktuale të frontit si

pikënisje për paqe, ngrenë pyetje të thella mbi koherencën e parimeve që vetë Perëndimi shpall si të

patjetërsueshme.

Një propozim që hap më shumë dilema se zgjidhje

Tetë udhëheqës të Bashkimit Evropian, përfaqësues të lartë të BE-së dhe presidenti ukrainas Volodymyr

Zelenskyj kanë propozuar që ndalja e luftimeve të bëhet duke u nisur nga linja e tanishme e kontaktit. Ky

qëndrim, i mbështetur në mënyrë të kujdesshme edhe nga presidenti amerikan Donald Trump, synon të

krijojë një terren të ri diplomatik për paqe. Por prapa këtij propozimi fshihet një dilemë e fortë politike dhe

morale: a mund të ndërtohet paqja mbi realitetin e krijuar nga pushtimi ushtarak?

Në deklaratat e tyre, liderët evropianë theksojnë se “kufijtë ndërkombëtarë nuk duhet të ndryshohen me

forcë”. Megjithatë, pranimi i kufijve të vendosur nga lufta si bazë për dialog, praktikisht do të thotë njohje e

faktit të kryer. Ky është kontrasti që shpalos sot dobësinë e diplomacisë perëndimore midis fjalës dhe

veprës.

Nga besimi në fitore, tek frika e lodhjes

Presidenti Trump, i cili më herët kishte shprehur bindjen se Ukraina mund të rimarrë territoret e pushtuara,

tashmë tingëllon më skeptik. “Një fitore ende është e mundur, por unë nuk besoj se kjo do të ndodhë,”

deklaroi ai në një konferencë për shtyp në Shtëpinë e Bardhë. Kjo kthesë toni nuk është e rastësishme.

Ajo reflekton lodhjen e Perëndimit nga një luftë e gjatë dhe e kushtueshme, si dhe mungesën e një

strategjie të qëndrueshme përballë agresionit rus.

Pyetja që lind natyrshëm është: ku mbeti ndihma e premtuar amerikane dhe evropiane për Kievin? A po

shohim një Evropë të ndarë, të frikësuar dhe të lodhur, përballë një Rusie që, pavarësisht sanksioneve, po

tregon elasticitet ekonomik dhe disiplinë ushtarake?

Rreziku i një precedenti të ri ndërkombëtar

Nëse realiteti i imponuar nga dhuna pranohet si bazë për paqe, atëherë precedentët e rrezikshëm janë të

pashmangshëm. Një marrëveshje e ndërtuar mbi pushtimin do të cënonte parimin themelor të sovranitetit

dhe do të minonte vetë arkitekturën e sigurisë evropiane. Kjo do të dërgonte një mesazh se përdorimi i

forcës mund të shpërblehet – një sinjal i rrezikshëm jo vetëm për Ukrainën, por për gjithë fqinjësinë lindore

të Rusisë dhe më gjerë.

Evropa që u ngrit mbi idealin e paqes dhe ligjit ndërkombëtar, sot përballet me sfidën për të provuar nëse

këto vlera janë ende të vlefshme apo vetëm pjesë e retorikës diplomatike.

Midis paqes dhe dorëzimit

Paqja mbetet qëllimi më i lartë i çdo diplomacie, por ajo nuk mund të ndërtohet mbi heshtjen ndaj forcës.

Një paqe e tillë nuk sjell drejtësi, por konsolidon padrejtësinë. Nëse kufijt përcaktohen nga armët dhe jo

nga e drejta, atëherë siguria e Evropës – dhe e gjithë rendit ndërkombëtar – mbetet e brishtë.Në këtë udhëkryq të historisë, ajo që ndodh sot në kufijt e Ukrainës nuk përcakton vetëm fatin e një kombi.

Ajo përcakton vetë besueshmërinë e Perëndimit ndaj parimeve që e kanë formuar.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".