Kërkesat ndaj Kosovës janë të menjëhershme ndërsa lëvizjet e BE-së janë të kushtëzuara

Shkruan: ANALISTI-Qani Shabani

Qasja e Komisionit Evropian ndaj Kosovës, veçanërisht në deklaratat e Komisioneres për Zgjerim Marta Kos, nxjerr në pah një paradoks të kahershëm të politikës së zgjerimit të BE-së: Kosovës i kërkohet disiplinë institucionale, stabilitet dhe përmbushje e shpejtë e reformave, ndërsa vetë Bashkimi Evropian shpesh bllokon proceset për arsye të brendshme politike dhe burokratike.

Lexoni edhe:

Partitë në Kosovë për 9 muaj me radhë dëshmuan para të gjithë qytetarëve se vetëm politikë nuk dinë të bëjnë

-Komisioni justifikon pritjen për ratifikimin e dy marrëveshjeve kyçe me argumentin e “kushtëzimit të domosdoshëm” për lëshimin e fondeve të Planit të Rritjes. Por ky standard nuk aplikohet në mënyrë të barabartë: BE shpesh vonon procedurat e saj të zgjerimit, të bllokuara nga veto të brendshme, mungesë unanimiteti ose ndryshime të prioritetit politik. Pra, Kosovës i kërkohet të zbatojë menjëherë detyrimet e saj, ndërsa Bashkimi vetë nuk i zbaton me të njëjtin ritëm premtimet e tij.

Deklarata e Komisioneres Kos lidhur me zgjedhjet e reja në Kosovë e thellon këtë asimetri. Ajo shprehet se demokracia në Kosovë “funksionon”, por njëkohësisht problematizon faktin që vendi po shkon sërish në zgjedhje. Mesazhi është i dyfishtë: nga njëra anë vlerësim për progresin demokratik, nga ana tjetër presion politik për të ruajtur stabilitetin institucional. Edhe nëse nuk përbën ndërhyrje të drejtpërdrejtë, kjo mbetet një formë ndikimi tërthor mbi proceset brenda një vendi që BE e vlerëson si institucionalisht të pjekur.

Në thelb qëndron pyetja më e madhe: nëse Kosova është “pjesë e pandashme” e projektit të zgjerimit, pse nuk njihet ende si Shtet kandidat? Përgjigja nuk është teknike, por politike: pa unitet brenda BE-së, nuk mund të mer statusin e kandidatit.Në këtë drjtim BE-ja nuk ka bërë aq sa duhet për Kosovën në këtë drejtim.Pra shihet qartë Vendimi nuk varet nga reformat, nga përputhshmëria me politikën e jashtme të BE-së apo progresi demokratik, por nga kalkulimet e brendshme të Unionit.

Kjo situatë e vendos Kosovën në një pozitë paradoksale: ajo është më e afërt me politikat e BE-së dhe më e vlerësuar për demokracinë sesa disa vende të rajonit, por mbetet më e penalizuar në procesin e integrimit për shkak të statusit të saj ndërkombëtar. Kritika e Komisioneres Kos për ndikimin e krizës politike në Planin e Rritjes ilustron tensionin klasik midis dy logjikave të BE-së: logjikës demokratike, që lejon zgjedhje kur ka krizë, dhe logjikës teknokratike, që kërkon stabilitet të pandërprerë për të lëshuar fonde.

Kosova gjendet pikërisht mes këtyre dy presioneve. Në përfundim, deklaratat e Komisionit tregojnë një realitet të qartë: Kërkesat ndaj Kosovës janë të menjëhershme dhe të matshme, ndërsa lëvizjet e BE-së janë shpesh të ngadalta dhe të kushtëzuara nga politika e brendshme. Ky paradoks e bën procesin e zgjerimit një terren të pabarabartë, ku Kosova duhet të jetë më e shpejtë se vetë Bashkimi Evropian për të shpresuar në progres dhe integrim të plotë evropian.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".