Shtet pa drejtësi, politikë pa mision dhe histori pa mbrojtje

Shkruan: Naser Krasniqi

Kosova sot nuk përballet thjesht me një krizë politike apo me një tjetër cikël zgjedhor. Ajo përballet me një krizë më të thellë dhe më të rrezikshme: mungesën e drejtësisë funksionale, një politikë që ka humbur misionin shtetformues dhe një histori që po lihet pa mbrojtje institucionale. Këto tri boshllëqe ushqejnë njëra-tjetrën dhe e mbajnë shtetin në një gjendje të përhershme paqartësie dhe brishtësie.

Shtet pa drejtësi

Shpërbërja e Kuvendit dhe shpallja e zgjedhjeve të parakohshme për 28 dhjetor nuk janë zgjidhje, por pasojë. Ato dëshmojnë një sistem politik që ka dështuar të krijojë institucione funksionale, konsensus minimal dhe përgjegjësi shtetërore. Për gati një vit, Kosova ka funksionuar me qeveri në detyrë dhe vendimmarrje të bllokuar, ndërsa qytetarët janë mësuar me idenë se mosfunksionimi është normalitet.

Problemi nuk është vetëm institucional – është krizë drejtësie. Një shtet që toleron mosndëshkueshmërinë, relativizon përgjegjësinë politike dhe zbaton ligjin selektivisht humb autoritetin moral për të kërkuar besim nga qytetarët. Për vite me radhë, Kosova është qeverisur mbi parimin e pashpallur të “stabilitetit para drejtësisë”. Ky kompromis ka prodhuar qetësi të rreme dhe padrejtësi reale – duke shndërruar përjashtimet në rregull, jo në devijim.

Politikë pa mision

Zgjedhjet janë shndërruar në ritual pa përmbajtje. Të gjitha partitë shpallin fitore, edhe kur rezultatet tregojnë rënie dhe humbje. Përqindje minimale prezantohen si triumfe historike, ndërsa përgjegjësia politike zhduket sapo mbyllen kutitë e votimit. Listat zgjedhore mbushen me figura të improvizuara, ku “denjësia” matet me famë, jo me vizion apo përgatitje intelektuale. Fushatat reduktohen në sulme personale dhe slogane boshe, ndërsa debati për shtetin, drejtësinë dhe të ardhmen mbetet në periferi.

Politika në Kosovë ka humbur misionin e saj themelor: përfaqësimin e interesit publik dhe ndërtimin e shtetit. Ajo është shndërruar në garë për mbijetesë elektorale dhe kontroll të brendshëm partiak. Kriza e thellë e PDK-së – nga simbol i pasluftës në parti me identitet të paqartë dhe konflikt të brendshëm – është vetëm një shembull i asaj që ndodh kur ideali zëvendësohet nga interesi dhe misioni humbet përfundimisht.

Histori pa mbrojtje

Kosova po dështon të mbrojë historinë e saj më të ndjeshme. Mungesa e një padie ndërkombëtare për gjenocid ndaj Serbisë, hezitimi për rezoluta politike dhe heshtja institucionale ndaj narrativave revizioniste krijojnë një boshllëk të rrezikshëm historik.

Proceset gjyqësore në Hagë janë juridikisht individuale, por pasojat e tyre janë kolektive. Kur shteti nuk artikulon qartë të vërtetën e luftës, historia e çlirimit rrezikon të reduktohet në dosje penale, të zhveshura nga konteksti i vetëmbrojtjes dhe i kauzës çlirimtare.

UÇK-ja nuk ka nevojë për mitologji, por për mbrojtje institucionale nga kriminalizimi. Një shtet që nuk mbron historinë e vet lejon të tjerët ta rishkruajnë atë – shpesh sipas interesave politike dhe gjeopolitike.

Zgjedhjet si provë, jo si alibi

Zgjedhjet e 28 dhjetorit mund të jenë një mundësi për reflektim – ose një riciklim i së njëjtës krizë. Ato kanë kuptim vetëm nëse shoqërohen me ndryshim real politik dhe qytetar. Përndryshe, do të prodhojnë sërish institucione të brishta, politikë pa mision dhe shtet pa drejtësi.

Vota nuk duhet të jetë akt zakoni apo frike, por akt përgjegjësie qytetare. Pa këtë vetëdije, zgjedhjet nuk do të sjellin zgjidhje, por vetëm do ta shtyjnë krizën për një mandat tjetër.

Në vend të përfundimit

Kosova ekziston si shtet, por po rrezikon të mbetet pa përmbajtje. Pa drejtësi funksionale, pa politikë me mision dhe pa mbrojtje institucionale të historisë, liria e fituar me sakrificë po mbetet e papërkthyer në një shtet të qëndrueshëm dhe dinjitoz.

Pyetja që mbetet nuk është se kush do t’i fitojë zgjedhjet, por nëse Kosova ka ende vullnet politik dhe moral për t’u bërë shtet me drejtësi, politikë me mision dhe histori të mbrojtur.

Pa këtë vullnet, krizat nuk do të jenë përjashtim – do të jenë rregull.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".