Argumenti i një evolucion anti-demokratik

Argumenti i një evolucion anti-demokratik
Argumenti i një evolucion anti-demokratik

Ali Hertica

  • 19 July 2021 - 14:07

Shkruan:Mr.Ali Hertica

Ata që kufizohen në masmediat për informacionin e tyre dëgjojnë vetëm një mantra: qeveritë e teknokratëve janë një e keqe e domosdoshme, jo shumë demokratike, por akoma më e mirë se kaosi. Asnjë zë nuk argumenton se një evolucion anti-demokratik po ndodh këtu. Megjithatë rezistenca sociale duhet të vazhdojë të synojë deputetët e zgjedhur dhe jo teknokratët!

Ka akoma shumë keqkuptime për mënyrën se si punojnë qeveritë në demokracitë parlamentare evropiane. Stillshtë ende disi e kuptueshme që e gjitha është e paqartë për qytetarin e zakonshëm. Sidoqoftë, gazetarët pritet të kenë njohuri minimale profesionale në lidhje me funksionimin e institucioneve demokratike.

Përkundrazi, ata janë 'emëruar' nga parlamentet e tyre, zakonisht përmes miratimit të një deklarate qeveritare nga kryeministri në parlament. Berlusconi dhe Papandreou nuk u "zgjodhën" kurrë kryeministër. Vendosja në atë mënyrë në lajme duhet të refuzohet, sepse të jep përshtypjen e gabuar. Berlusconi dhe Papandreou u 'zgjodhën', jo si ministra, por si anëtarë të parlamentit.

Në shumicën e vendeve evropiane qeveritë e reja krijohen në bazë të ekuilibrit politik të rregulluar të pushtetit në parlamentin e sapo zgjedhur.

Situata është e ndryshme në Zvicër (jo një vend anëtar i BE). Atje, të gjitha partitë mbi një përqindje të caktuar marrin pjesë gjithmonë në një 'qeveri konsensuale'. Në atë sistem, marrëveshjet bëhen gjithashtu për funksionet vjetore alternative të kryeministrit dhe presidentit midis palëve.

Ajo gjithashtu funksionon ndryshe në Britaninë e Madhe. Ai vend nuk ka një sistem zgjedhor proporcional, në mënyrë që partia më e madhe - edhe nëse nuk ka kurrë 50% të votave - mund të formojë një qeveri vetëm. Fakti që ky sistem i qeverisjes së përhershme nuk dënohet haptas nga pakica më e madhe është një njollë e idesë evropiane. Koalicioni aktual i shumicës midis Konservatorëve dhe Liberal Demokratëve është një përjashtim. Mund të ketë sukses vetëm sepse këto parti kanë një program identik socio-ekonomik.

Në ndërkohë, ne vështirë se e kuptojmë që qeveritë teknokrate janë rregulli në Shtetet e Bashkuara. Presidenti emëron ministrat e tij personalisht. Ata nuk janë as një skuadër qeveritare. Shumica e amerikanëve nuk e kanë idenë se kontrollohen nga teknokratët. Ata kurrë nuk kanë ditur ndonjë gjë tjetër.

Një traditë tjetër ka dalë nga tradita e shumicës qeveritare të negociuar nga palët. Almostshtë pothuajse gjithmonë kryetari i partisë më të madhe në koalicion ai që bëhet kryeministër dhe deputetët e zgjedhur pothuajse ekskluzivisht bëhen anëtarë të një qeverie. Sidoqoftë, kjo praktikë nuk bazohet në një detyrim ligjor. Ministrat emërohen nga parlamenti (betimi nga kreu i shtetit është shpesh një kërkesë zyrtare, por legjitimiteti demokratik gjithmonë vjen nga parlamenti). Prandaj, ministrat nuk duhet të zgjidhen aspak politikanë. Ato duhet të pranohen nga një shumicë parlamentare.

Ajo që tani është një traditë nuk ishte fillimisht. Deri në Luftën e Parë Botërore, emërimi i atyre që ne tani i quajmë "teknokratë" ishte zakon, jo përjashtim. Krerët e shteteve (qofshin të zgjedhur apo jo) kërkuan vetë ministra kandidatë, me ç'rast "kompetenca" kishte përparësi mbi popullaritetin. Sigurisht që ju duhet të shihni 'kompetencën' në kontekstin shoqëror të kohës. Në fund të fundit, një bankier, i cili ekuilibroi financat e shtetit, ishte gjithashtu kompetent sepse e bëri atë duke shtypur "në mënyrë efikase" grevat e fabrikës për kushte më të mira të punës. Popullariteti elektoral ishte shpesh një element që argumentonte kundër personit në fjalë për t'u kualifikuar për një mandat ministror. Për më tepër, deri në Luftën e Parë Botërore, me përjashtim të socialistëve, deputetët ishin të gjithë udhëheqës biznesi ose vetë manjatë shumë të pasur. Ministrat teknokratik më parë konsideroheshin nga ata si kolegë.

Kjo ndryshoi shumë me suksesin e partive socialiste në parlamentet evropiane në fund të shekullit, por veçanërisht me pjesën e tyre të pushtetit pas Luftës së Parë Botërore. Këto parti ishin, sigurisht, shumë të dyshimta ndaj bankierëve dhe biznesmenëve në qeveri, për arsye të dukshme ideologjike. Ata preferuan të zgjedhin ministrat e tyre kompetentë nga radhët e tyre. Pas Luftës së Dytë Botërore, teknokratët e jashtëm më tepër janë bërë përjashtim, megjithëse nuk janë zhdukur kurrë plotësisht.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".