Lidhja Shqiptare e Prizrenit, hynë pas kohës së Gjegj Kastriotit ( Skender Beut), si organizim më i suksesshëm shqiptar

Shkruan: ANALISTI- Muhamet Kelmendi

 

 

Lidhja Shqiptare e Prizerenit e vitit 1878 u krijua ne Prizeren, nen udheheqjen ideologjike te Avdyl Feasheri.

Ne Kuvend morren pjese 26 delegacione nga te gjitha anet e Shqiperise. Kishte delegacione nga Cameria, Kosova, duke perfshire atehere Kosoven e sotme, si dhe territoret e Kosoves Lindore, deri ne Nish ( Vilajeti i Kosoves shtrihej nga Nishi e Sanxhaku, tere Kosova e sotme, Shkupi e Kumanova, Tetova e Gostivari, Ohri, Prespa etj.) Saxhakun, viset shqiptare ne Maqedoni, ato ne Mal te Zi, dhe Pava e Gucia, Ulqini, Tivari etj.

Ne Kuvend te LSHP  u zgjodhe Ymer Pruzereni Kryetar i Lidhjes  Avdyl Frasheri u caktua si ideolog dhe Minister i Jashtem, ndersa Sylejman Age  Vokshi u zgjodhe Minister i Mbrojtes ne kuader te LSHP dhe komandant suprem i luftetarve te Lidhjes.

Qellimini LSHP ishte bashkimi i tera viseve shqiptare ne nje Vilajet me emerin Shqiperi.

Ne anen tjeter, ne Berlin kishte filluar, ne vitin 1878 Kongresi i Berlinit.

Ne ate Kongrese iu dhane si kompensim per luftes qe kishte humbur Perandoria Osmane me Rusine, ne Detin e Zi,  terreitoret si Kosova Lindore, pa Presheve, Bujanovc e Medvegje, Serbise. Iu dha Piroti e Leskovci, deri te Nishi.

Greqise iu dha Janina dhe Cameria. Ndersa, Malit te Zi iu aneksua Plava e Gucia, Hoti e Gruda dhe Tivari e Ulcini.

U be keshtu ndarja e  pare e madhe e territoreve shqiptare me pajtueshmerine e Stambollit, si dhe te Rusise, Anglise, Frances, Austro-Hungarise dhe Gjermanise. Ne fakt,u dhane territoret shqiptare nga Perandoria Osmane, me Konferfncen e Shen Stefanit, te  vitit 1978, Rusise. Keto territore iu aneksuan shteteve sllavo-ortodokese,  si Serbise, Malit te Zi dhe Greqise.

Meq Perandora Osmane ia dha territorrt shqiptare, si kompensim per luften e humbur kunder Rusisd, LSHP doli edhe kunder Perandorise Osmane dhe filloj luften per mbrojtjen e territoreve shqiptare.

Lufterat me te suksesshme per ruajten e hapesires territoriale, eshte Lufta kunder Mark Milanit, mbi Lumin Lim, lufta per mbojtjen e Ulcinit, qe e kishin rretthuar forcat ushtarake malazete dhe e humbn luften. Ne ndihme erdhi ushtria francese, e cila e e rrethoj Ulcinin me anije luftarake dhe luftetaret e LSHP e leshuan Ulcinin pas 6 muaj rrethim, kryesisht per shkak te urise dhe semundjeve ngjitese qe kishte kapluar Ulcinin.

Por, lufta me e suksesshme eshte ajo e Grykes se Ceraleves, kunder 40 mije ushtareve osmane, e komanduar nga Sylejman Age Vokshi. Ne betejat e pergjakeshme rane shume heronje,midis tyre ra Sefe Kosharja,  Mic Sokoli etj.

LSHP kishte nje territor qe e kishte organizuar shtetin me emerin Shqiperi, prej Nishit e deri ne Janine, nga Tivari e deri ne Pirot dhe ne Manastir. Ne kuader te ketij shteti ishte nje hapesise shume e gjere dhe shikuar nga hapesira gjeografike, arrijne  mbi 100 mije km.

Lidhja Shqiptare e Prizereni beri lufte kunder ushtrise otomane, serbe, malazeze dhe franceze. Ato ishin lufta per mbrojtjen e hapesires territoriale te Shqiperise.

Ne  hapesiren ku shtrihej shteti shqiptar i LSHP sot jane te ndara dhe te pushtuara nga Greqia Janina dhe Qameria. Tere Kosova jug-lindore e Vilajetit te Kosves, qe eshte nen sundimin maqedon dhe serb, ndersa Ulcini, Tivari, Plava dhe Gucia, me Hot e Grude jane nen sundimi  malazez.

Me kilometra katror nuk e di, se sa ka humbur Shqiperia territore, sepse nuk kemi matje, si ne kohen e Perandorise Osmane, ku shqiptaret ishin ne tri Vilajet ( Vilajeti i Kosoves, i Janines dhe i Shkodres),me nje siperfaqe prej me shume se 100 mije km.

Territori i Shqiperise u cungua me vone,ne Konferencen e Ambasadoreve,ne Londer,  ne vitin 1913 edhe me shume. Serbise iu dha edhe pjesa tjeter e mbetur, Kosova e sotme, me Kosova Lindore, tere  pjesa e Kosoves Jugore e Vilajetit te Kosoves. U shkepute nga Shqiperia gjysma e territorit shqiptar, nje Shqiperi me e madhe, se sa eshte tash.

Shikuar aneksimet e bera ne Kongresin e Berlinit e te Konferences se Ambsadore del se iu  morren Shqiperise mbi 70 mije km dhe iu dhane shteteve, si Greqise, Malit te Zi dhe Serbise, Maqedoniss dhe Malit te Zi.

Lidhja Shqiptare e Prizereni u shpebe ne evitin 1881, pasiqe e humbi luften ne Gryken e Ceraleves dhe forcat ushtarake otomane  u futen ne Prizeren.

Aty u kap dhe u arrestua Avdy Frasheri dhe Sylejman Age Vokshi. U be nje gjyq qesharak. Sylejman Age  Vokshi u denua me vdekjee, varje ne litar dhe e varren ne viti 1883, ndersa Avdyl Frasherin e denuan me burg te perjetshem. E. derguan ne Janine ,ne burgun e Janines dhe nderroi jete ne vitin 1895 ne Janine,ne burg.

LSH e Prizereni mbetett dhe hyne ne organizimet politeje, ushtarake, juridike dhe territoriale tel uftes per shtet e komb ne lidhje me te rendesishme te kombit shqiptar per liri e shtet e pavarur.

Mbetet ne analet historike si subjekt me i  organizuar dhe me i suksesshem ne luften e popullit shqiptar per bashkim dhe per liri kombetare.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".