Koncepti i pluralizmit politik dhe demokracia sot

Shkruan: Mr. Ali Hertica 

Pluralizmi i referohet rendeve politike që mund të karakterizohen nga diversiteti i tyre, shumëllojshmëria e interesave dhe stilet e ndryshme të jetesës si pjesë e një mënyre jetese demokratike. Rendi politik është i hapur për zgjidhjen demokratike të konflikteve në procedura të rregulluara brenda kornizës së përcaktuar nga Ligji Themelor, sektori i padiskutueshëm. Qytetarët dhe interesat e tyre përfaqësohen nga parti, klube, shoqata, iniciativa qytetare, OJQ dhe organizata të tjera ndërmjetësuese të interesit.Në shkencën politike, pluralizmi është e kundërta e monizmit, i cili pretendon një identitet midis atyre që qeverisin dhe atyre që qeverisen. 

Ndërsa pluralistët përcaktojnë të mirën e përbashkët në mënyrë empirike dhe më pas, a posteriori, monistët supozojnë të mirën e përbashkët a priori, të mirën e përbashkët që tashmë dihet. Pluralizmi i është caktuar demokracisë, monizmi sistemeve totalitare (diktaturave).Për sa kohë që sundimi barazohet me vullnetin e popullit, nuk mund të flasim për pluralizëm. Për sa kohë që princat ishin në gjendje të thoshin se ata ishin shteti, ose, së fundi, KAISER WILHELM-i i fundit gjerman në fillim të luftës në 1914: "Unë nuk njoh më asnjë parti, njoh vetëm gjermanët", aq gjatë do të të jetë mes vullnetit të atyre në qeveri dhe të qeverisurve të padiferencuara.

Në bashkësitë moniste, shteti dhe shoqëria, qeveria dhe të qeverisurit janë identike. Sundimtarët nuk kujdesen për interesat e nënshtetasve të tyre; ata e marrin si të mirëqenë se ata, pushtetarët, e dinë atë që është e mirë dhe e përshtatshme për njerëzit. E mira e përbashkët në përgjithësi është e mira publike e të gjithëve, ndryshe nga e mira private apo interesi privat. Monistët supozojnë se kjo e mirë e përbashkët apo interes i përgjithshëm është i dhënë, ekziston kuazi apriori, nuk duhet ta pyesësh popullatën për këtë, e di që më parë. Nga ana tjetër, pluralistët supozojnë se ka një numër të madh grupesh shoqërore që shtrojnë kërkesat e tyre ndaj sistemit politik.

Ata janë të mendimit se e mira e përbashkët në rastin më të mirë mund të përcaktohet përafërsisht dhe në mënyrë retrospektive në bazë të rezultateve empirike, thelbësisht të ndryshueshme të procesit politik, se duhet të ketë lojë të lirë të interesave të përfshira në mënyrë që të përcaktohet e mira e përbashkët a posteriori. , në mënyrë retrospektive.Për shumë shekuj, monizmi ishte marrëdhënia mbizotëruese midis sundimtarëve dhe të sunduarve. Nëse dikush shpërfill Amerikën, ku shoqëria u diferencua më herët se në Evropë, sepse në Amerikë mungonin strukturat tradicionale të pushtetit, marrëdhëniet midis sundimtarëve dhe të qeverisurve u “çrregulluan” në Evropë, veçanërisht në shekullin e 19-të. Shoqëria filloi të copëtohej në grupe gjithnjë e më shumë.

Homogjeniteti u bë heterogjenitet. Me reformën e tij të Kishës Katolike, MARTIN LUTHER kishte kundërshtuar tashmë një model kishtar konkurrues dhe kështu kishte hapur opsione, të paktën teorikisht. Industrializimi prishi angazhimet e tjera. Një klasë e re, klasa punëtore, hyri në arenën politike dhe ata sigurisht nuk i shihnin interesat e tyre identike me ato të pushtetarëve të tyre. Gratë donin të artikulonin interesat e tyre dhe themeluan sindikata, shoqata dhe parti të njohura formuluan pikëpamjet dhe ambiciet politike; Një numër i madh i organizatave të interesit e shtynë rrugën midis sundimtarit apo qeverisë dhe popullit si një masë e madhe.Në fillim të shekullit të 20-të, situata e ndryshuar sociale, ekonomike dhe politike duhej të merrej parasysh me një teori, teorinë e pluralizmit.

Pika fillestare e pluralistëve të hershëm ishte kritika e tyre ndaj konceptit mbizotërues të shtetit. Në sytë e tyre, doktrina e vjetër e sovranitetit ishte shumë legaliste e njëanshme, politikisht e ngushtë dhe mbi të gjitha nuk përfshinte të gjithë realitetin shoqëror siç ishte në të tretën e fundit të shekullit të 19-të. ishte formuar. Ndërsa monarku ose qeveria nga njëra anë dhe esnafët, pronat ose familjet nga ana tjetër ishin përballur me njëri-tjetrin në të kaluarën, modernizimi dhe industrializimi kishin çuar në një rritje të madhe të grupeve shoqërore: grupet profesionale, partitë dhe organizatat politike, sindikatat, gratë. shoqatat, organizatat fetare, grupet e kohës së lirë etj. Kjo ngriti pyetje të reja: nëse një qytetar ishte anëtar i disa organizatave, shtrohej çështja e besnikërisë nëse këto organizata përfaqësonin pozicione të ndryshme.

Kush e zotëron besnikërinë e një personi që si qytetar është anëtar i një shteti, por ndoshta edhe anëtar i një shoqate pacifiste, kur shpërthen lufta? Kujt i detyrohet besnikëria e tij? Deri më tani, përgjigja ka qenë gjithmonë: shteti. Ky pozicion tani është sfiduar, më së shumti nga shkencëtari politik britanik HAROLD LASKI (1893–1950), i cili dha mësim në Shkollën Ekonomike të Londrës në vitet 1920. Ai mbrojti tezën e grupeve me të drejta të barabarta dhe e shihte shtetin si një shoqatë me qëllime të veçanta që ndryshonte nga të tjerët vetëm në funksionin e tij të përgjithshëm rregullator dhe anëtarësimin e detyrueshëm të të gjithë njerëzve që jetonin në një territor të caktuar, por jo në natyrën e tij morale. Por kjo emërton edhe dilemën, përkatësisht problemin e sovranitetit, pushtetit suprem apo supremacisë në çështjet e politikës së brendshme. Deri më tani, sovraniteti i sundimtarëve buronte nga Zoti, i përcaktuar nga ligji i trashëgimisë, ose vinte nëpërmjet brohoritjes së disave. LASKI tani po e ripërcakton atë.

Sipas teorisë së tij, sovraniteti nuk do të thotë asgjë tjetër veçse aftësia për të fituar pëlqimin. Shteti është sovran vetëm në masën që arrin të marrë këtë pëlqim vullnetarisht ose në bazë të mjeteve të shtrëngimit të zbatuara me sukses. Për sa i përket detyrës së besnikërisë së njeriut, shteti nuk ka epërsi. Ekziston një detyrë e besnikërisë ndaj të gjitha grupeve të cilave një person bën pjesë. Për shembull, nëse shteti B. sillet në mënyrë imorale, ai mund të humbasë detyrën e besnikërisë.Ky pozicion nuk mund të mbahej në radikalizmin e tij. Kishte një dobësi të madhe: shteti duhet të kërkojë sovranitet të pandashëm dhe të përgjegjshëm ndaj askujt, sepse nuk ka rrugë tjetër për të kufizuar dhe kontrolluar kërkesat ligjore të shoqërisë.Shkencëtari politik ERNST i cili u kthye në Berlin nga mërgimi në Amerikë në vitet 1940 të pasluftës dhe dha mësim në Freie Universität të sapothemeluar, kritikoi pluralitetin e sovraniteteve dhe zgjedhjen e lirë të qytetarëve për preferencat e tyre të besnikërisë.

Ai bëri dallimin, i cili është ende i vlefshëm sot, midis një "sektori të padiskutueshëm" të domosdoshëm - kjo është fusha në të cilën duhet të mbizotërojë konsensusi për të drejtat e njohura themelore dhe të njeriut, si dhe rregullat themelore procedurale të garantuara nga shteti i së drejtës - dhe një "sektori kontestues" i domosdoshëm, ku mbretëron disidenca dhe ku mund të debatohet për konflikte politike. Sektori i padiskutueshëm përmban rregullat bazë të debatit në një shtet, është një konsensus minimal që është i detyrueshëm për të gjithë.Një koncept neopluralist ishte reagimi i FRAENKELS ndaj përvojave të totalitarizmit.

Çdo diktaturë totalitare niset nga hipoteza e një të mire të përbashkët qartësisht të përcaktuar, të paracaktuar. Supozohet se kjo mund të shërbejë si një program veprimi politik për partinë e unitetit. Diversiteti i interesave konsiderohet i dëmshëm ose i paligjshëm në diktatura. Sepse sistemet totalitare bazohen në një teori identitare të politikës. Mosmarrëveshjet politike janë të tepërta, pasi qeveria dhe të qeverisurit janë identikë në vullnetin e tyre politik. Heterogjeniteti, të qenit ndryshe dhe individualizmi perceptohen si armiqësore nga të gjitha diktaturat. Në Republikën e Vajmarit, fragmentimi i jashtëzakonshëm i interesave politike të grupeve që luftonin për pushtet do të thoshte se ato ishin përgjithësisht shumë të dobëta për të luftuar efektivisht kundërshtarët e demokracisë në spektrin e partisë së djathtë dhe të majtë,i cili nuk i përmbushi kërkesat e nacionalsocializmit totalitar për homogjenitet, duhej të emigronte nga Gjermania. Ai nxori mësime nga përvojat e tij: thelbi demokratik i sistemit politik nuk duhet të rrezikohet më kurrë nga interesa të pakompromis.

Sektori i padiskutueshëm, konsensusi minimal, që është rendi themelor demokratik i lirë në Republikën Federale të Gjermanisë, siç parashikohet në nenet 1 deri në 19 të Ligjit Bazë përgjithmonë dhe në mënyrë të pakthyeshme. Vendimet politike janë legjitime vetëm nëse bazohen në të drejtat themelore dhe të njeriut dhe respektojnë shtetin e së drejtës. Pluralizmi është gjithmonë i kapur mes konsensusit dhe konfliktit. 

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".