A KA LOGJIKË MIRATIMI I NJË REZOLUTE PËR GJENOCIDIN SERB PA PADI NGA KOSOVA?

Shkruan: Naser Krasniqi

Çështja e miratimit të rezolutës për gjenocidin serb në Kosovë në Kuvendin e Shqipërisë ka ngjallur debate të shumta publike, politike dhe emocionale. Mos përfshirja e saj në rendin e ditës apo mos votimi ka sjellë reagime të forta nga qytetarët e Kosovës dhe opinionistë të ndryshëm, të cilët e shohin këtë si mungesë mbështetjeje nga shteti amë në një temë me peshë historike. Por, përveç ndjeshmërisë kombëtare, ka edhe një aspekt thelbësor juridik e strategjik që shpesh lihet në hije: A ka logjikë që Shqipëria të miratojë një rezolutë për gjenocidin serb, nëse Kosova ende nuk ka ndërmarrë një padi ndërkombëtare për gjenocid dhe nuk ka paraqitur prova të plota ligjore?

Dimensioni juridik dhe sfida e provave

Në të drejtën ndërkombëtare, njohja e gjenocidit është një proces kompleks që kërkon dokumentim të detajuar, standarde të larta provuese dhe vendim nga organe ndërkombëtare kompetente, si Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (GJND) ose Gjykata Penale Ndërkombëtare (GJPN).

Ndryshe nga vendimet gjyqësore, rezolutat parlamentare janë akte politike dhe simbolike. Ato nuk kanë efekt juridik ndërkombëtar, por shprehin qëndrime morale dhe kombëtare.

Në këtë kontekst, mungesa e një padie formale nga institucionet e Kosovës për gjenocid ndaj Serbisë e vendos Shqipërinë në një pozicion delikat. Miratimi i një rezolute të tillë mund të perceptohet si veprim i parakohshëm dhe potencialisht i pambështetur në një bazë të plotë ligjore.

Disa forca politike në Tiranë mund të kenë zgjedhur një qasje më “të kujdesshme procedurale”, për të mos i paraprirë Kosovës në një proces që i takon para së gjithash vetë shtetit të Kosovës.

Dimensioni politik dhe simbolik

Megjithatë, në historinë ndërkombëtare ka shumë raste kur parlamentet e vendeve kanë miratuar rezoluta për njohjen e gjenocideve pa pritur vendime gjyqësore - përfshirë gjenocidin armen, Holokaustin, apo gjenocidet në Ruandë e Bosnjë. Këto veprime janë bërë për të dërguar një mesazh politik dhe moral të qartë, për të forcuar kujtesën historike dhe për të ndihmuar kauzat ndërkombëtare për drejtësi.

Shqipëria, si shtet amë dhe mbështetës historik i Kosovës, ka një rol unik në këtë drejtim. Një rezolutë e Kuvendit të Shqipërisë nuk do të zëvendësonte procesin juridik të Kosovës, por do të shërbente si një akt i fortë politik dhe moral që do ta mbështeste atë proces dhe do të forconte pozicionin ndërkombëtar të Kosovës, në një moment kur kujtesa historike po sfidohet nga narrativat revizioniste serbe.

Strategjia e munguar

Fakti që Kosova nuk ka paraqitur ende padi për gjenocid pas më shumë se dy dekadash nga përfundimi i luftës është një problem i brendshëm serioz, që lidhet me mungesën e konsensusit politik, koordinimit institucional dhe ndoshta edhe me mungesën e një dosjeje të përgatitur me standardet ndërkombëtare.

Në këtë kuadër, Shqipëria mund të kishte luajtur një rol më aktiv, duke nxitur dhe mbështetur Kosovën në këtë drejtim, në vend që të qëndronte pasive për shkak të mungesës së veprimit nga Prishtina.

Përfundim

Nëse e shohim në mënyrë strikte juridike, ka një logjikë procedurale në qëndrimin se një rezolutë duhet të mbështetet në një proces të dokumentuar dhe të mirëfilltë ligjor.

Por nëse e shohim nga këndvështrimi politik, moral dhe kombëtar, mos votimi i rezolutës është një humbje e një mundësie për të dërguar një mesazh të qartë ndaj Serbisë dhe bashkësisë ndërkombëtare për krimet e kryera në Kosovë.

Në fund, rezoluta në Tiranë nuk është një zëvendësim për padinë në Hagë - por një shtyllë mbështetëse për të. Mungesa e saj, për momentin, lë një boshllëk politik e moral që duhet adresuar me vendosmëri nga të dyja qeveritë shqiptare, në Tiranë dhe Prishtinë.

Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e gazetës "Kosova Sot Online".